အင်အားပြင်းထန်တဲ့ ဆိုင်ကလုန်း မုန်တိုင်းမိုခါဟာ မြန်မာနိုင်ငံ ရခိုင်ကမ်းရိုးတန်းကို မေလ ၁၄ ရက် ဒီနေ့နေ့လယ်ပိုင်းကစလို့ ဖြတ်သန်းဝင်ရောက်နေပြီး ညနေပိုင်းအထိရထားတဲ့ စာရင်းအရ မုန်တိုင်းကြောင့် နိုင်ငံတစ်ဝန်း လူခြောက်ဦးသေဆုံးခဲ့ပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ် ရမ်းဗြဲမြို့နယ်က အသက် ၃၀ အရွယ် အမျိုးသမီးတစ်ဦး၊ ဧရာဝတီတိုင်း ရေကြည်နဲ့ တောင်ကုတ်မြို့နယ်က အသက် ၂၀ ကျော်အရွယ် အမျိုးသားနှစ်ဦး၊ မန္တလေးတိုင်း ပြင်ဦးလွင်မြို့က အသက် ၅၀ ကျော်အရွယ် အမျိုးသားတစ်ဦးနဲ့ ရှမ်းပြည်နယ်၊ တာချီလိတ်မြို့က အသက် ၂၀ ကျော်အရွယ် လူငယ်ဇနီးမောင်နှံ ဖြစ်ပါတယ်။
တာချီလိတ်မြို့က ဇနီးမောင်နှံဟာ ဒီနေ့မနက်အစော အိပ်ပျော်နေချိန် မိုးလေသည်းထန်ပြီး မြေပြိုကျတာကြောင့် သေဆုံးခဲ့တာလို့ တာချီလိတ်အခြေစိုက် လူမှုကူညီရေးအဖွဲ့တွေက ပြောပါတယ်။ ကျန်တဲ့ လေးဦးကတော့ လေပြင်းတိုက် သစ်ပင်တွေလဲကျပိမိပြီး သေဆုံးခဲ့တာပါ။
“သက်ဆိုင်ရာက မုန်တိုင်းအန္တရာယ်ကင်းရှင်းကြောင်း မကြေညာမချင်း အပြင်မထွက်ကြပါနဲ့”
မုန်တိုင်းဗဟိုချက်မအဖြစ် တိုက်ခိုက်ခံခဲ့ရတဲ့ စစ်တွေမြို့ကလမ်းတွေပေါ်မှာ လူသွား လူလာမရှိတော့ဘဲ မုန်တိုင်းနဲ့အတူ မြို့ပေါ်ရပ်ကွက်တချို့မှာ ဒီရေတွေပါတတ်လာတယ်လို့ ဒေသခံတွေက ပြောပါတယ်။
စစ်တွေမြိုရဲ့ အနိမ့်ပိုင်းရပ်ကွက်တချို့မှာတော့ ပင်လယ်ရေရှစ်ပေနီးပါး ဝင်ရောက်နေပြီး၊ နေအိမ် ပရိဘောဂပစ္စည်းတွေလည်း ရေပေါ်မှာမျောနေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
မုန်တိုင်းအရှိန်ကြောင့် သစ်ပင်တွေလဲတာ၊ နေအိမ်တွေ အမိုးအကာ လေနဲ့အတူပါကုန် သလို စစ်တွေမြို့ပေါ်က နှစ်ပေါင်း ၄၀ ကျော်ရှိတဲ့ ဆက်သွယ်ရေးတာဝါတိုင်တချို့ ပြိုကျကုန်လို့ ဖုန်းလိုင်းတွေ ပြတ်တောက်နေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
စစ်တွေမြို့၊ ဘောင်းဒွတ်သားစုရပ်ကွက်မှာ နေထိုင်နေတဲ့ ကိုလင်းလင်း (အမည်လွှဲ) ကတော့ လေတိုက်နှုန်းအရှိန်ကြောင့် နေအိမ်တစ်ဝက်နီးပါးအမိုးတွေ လေနဲ့အတူ ပါသွားတယ်လို့ RFA ကို ပြောပါတယ်။
“လေက အပြင်းဆုံးအချိန်မှာရှိတယ်လို့ ပြောလို့ရတယ်ဗျာ၊ ခေါင်မိုးတွေလန်တာတို့၊ ရေတိုင်ကီတွေ ပြုတ်ကျတာတို့ ရှိတယ်ဗျာ။ သစ်ပင်တွေလည်း လဲတယ်။ အခုတော့ ကျွန်တော်တို့က နှစ်ထပ်အိမ်ပေါ့ လောလောဆယ် အိမ်ပေါ်မှာပဲနေပါတယ်၊ ကျွန်တော်တို့ အိမ်ဘေးနားမှာ သုံးထပ်တိုက်တော့ရှိတယ်၊ တစ်ခုခုအရေးပေါ် ဖြစ်လာရင်တော့ သုံးထပ်အိမ်ကိုသွားဖို့ အစီစဉ်ရှိတယ်ပေါ့၊ အခုအခြေအနေက ဘာမှအကာအကွယ်မပါဘဲ သွားဖို့တော့ခက်တယ်ပေါ့”
စစ်တွေမြို့ ရပ်ကွက်တချို့မှာလည်း ဒီကနေ့ နေ့လယ်ပိုင်းကတည်းက ပင်လယ်ရေတွေ ဝင်ရောက်နေပြီး နေအိမ်တွေမှာ ပိတ်မိနေသူတွေလည်း ရှိနေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
မုန်တိုင်းအခြေအနေအရ လေရောမိုးရော သည်းနေတာကြောင့် ကယ်ဆယ်ရေးတွေလည်း မလုပ်နိုင်ကြသေးဘဲ မုန်တိုင်းပြီးမယ့်အချိန်ကိုပဲ စောင့်နေရတယ်လို့ ဒေသခံတွေက ပြောပါတယ်။
ကျောက်ဖြူမြို့မှာတော့ နေ့လယ်တစ်နာရီကျော်က မုန်တိုင်းအရှိန်ကြောင့် လေတိုက်ခိုက်မှု ပြင်းထန်ခဲ့ပြီး ညနေ ၄ နာရီမှာတော့ ငြိမ်သက်သွားတယ်လို့ ကျောက်ဖြူမြို့က အမည်မဖော်လိုတဲ့ ဒေသခံတစ်ဦးက ပြောပါတယ်။
“နေ့လယ်တစ်နာရီလောက်ကတော့ လေကတော်တော် ပြင်းထန်တယ်၊ တစ်နာရီကို မိုင် ၈၀ လောက်ရှိတယ်။ အခုတော့ ငြိမ်သွားပါပြီ၊ ကျောက်ဖြူတစ်မြို့လုံးမှာတော့ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရသူ မရှိပါဘူး၊ လမ်းတွေ၊ သစ်ပင်တွေတော့ ပျက်စီးတာရှိတယ်။ ကူညီကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ဖို့ အခုပြင်ဆင်နေကြပါတယ်၊ ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်လည်း ၁၀ ပေကျော်အထိ ဒီရေမြင့်တတ်လာပြီး ကျောက်ဖြူကမ်းနားလမ်းက လမ်းပေါ်ကို ရေကျော်တော့မယ်လို့ ပြောပါတယ်”
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ၊ ကော့ဘဇားဒုက္ခသည်စခန်းမှာတော့ နေ့လယ်နှစ်နာရီကျော် ကတည်းက မိုခါမုန်တိုင်းကြောင့် လေပြင်းတွေ စတင်တိုက်ခိုက်လာတယ်လို့ ဒုက္ခသည်တွေက ပြောပါတယ်။
မိုးနဲ့လေပြင်းတိုက်ခိုက်မှုတွေရှိပေမယ့် အခြေအနေကိုကြည့်ပြီးမှ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရ စီစဉ်ပေးထားတဲ့ အရေးပေါ် နေရာတွေကို ရွှေ့ပြောင်းမယ်လို့ ကူတုပါလောင် ဒုက္ခသည်စခန်းက ဒုက္ခသည်တစ်ဦးက RFA ကို ပြောပါတယ်။
“အခုနေ့လယ်ပိုင်းကျတော့ လေကတော်တော်ပြင်းထန်လာပါတယ်။ လမ်းလျှောက်လို့ မရအောင်ကို တိုက်လာတယ်။ အစိုးရအာဏာပိုင်တွေကတော့ ဘာသာရေးစာသင် ကျောင်းတွေမှာ မုန်တိုင်းရှောင်ဖို့ ပြောထားတာရှိတယ်။ အခုထိတော့ ဒုက္ခသည်တွေက မနေကြသေးပါဘူး။ ကိုယ့်အိမ်မှာပဲ ကိုယ့်ဘာသာကိုယ် နေနေကြတုန်းပဲ၊ အရေးကြီးတဲ့ စာရွက်စာတမ်းတွေ သိမ်းဆည်းတယ်။ သူတို့စီစဉ်ပေးထားတဲ့ နေရာတွေကိုကြည့်ရင် လည်း ကိုယ့်အိမ်နဲ့အတူတူပဲ ထရံကာထားတာ၊ တာလပတ်မိုး အကာတွေပဲဆိုတော့ မုန်တိုင်းဒဏ်ကို မခံနိုင်ဘူးလေ၊ အဲဒါကြောင့် ကျွန်တော်တို့ စိုးရိမ်ကြတာပါ”
မိုးလေဝသနဲ့ ဇလဗေဒညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာနကတော့ မုန်တိုင်းတိုင်းထွာချက်တွေကို အခြေခံထားတဲ့ သတိပေးချက်တွေကို အချိန်နဲ့တပြေးညီ အသိပညာပေးထုတ်လွှင့် နေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
မုန်တိုင်းဝင်ရောက်ခဲ့တဲ့ ဒေသတွေဟာ ပြိုကျပျက်စီးတဲ့အန္တရာယ်တွေ နောက်ဆက်တွဲ ရှိလာနိုင်တာကြောင့် စိတ်ချရတဲ့အခြေအနေကို သက်ဆိုင်ရာဌာနတွေက မကြေညာမချင်း အပြင်မထွက်ကြဖို့ မိုးလေဝသနဲ့ ဇလဗေဒညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာန ညွှန်ကြားရေးမှူး ဦးလှထွန်းက RFA ကို ပြောပါတယ်။
“မုန်တိုင်းတစ်ခုမှာ မုန်တိုင်း အဆောက်အအုံ၊ မုန်တိုင်းတိမ်တိုက် ရှေ့ဆုံးပိုင်းတွေမှာ လေကသိပ်မတိုက်ဘူး။ အခုမုန်တိုင်းရဲ့ ဗဟိုချက်နီးလာလေ လေတိုက်နှုန်း ၁၃၅ လို့ မှန်းထားတယ်။ မုန်တိုင်းဗဟိုချက်နီးလေ လေတိုက်နှုန်းက ပိုပိုပြင်းလာလေပဲ။ မုန်တိုင်းဗဟိုချက်လည်းဖြတ်ရော လေကရုတ်တရက်ငြိမ်သွားရော၊ မုန်တိုင်းရဲ့ အချင်းက ၁၀ မိုင်လောက်ရှိရင် လေကနာရီဝက်လောက် ငြိမ်သွားရော။ ငြိမ်သွားရင် လူတွေက မုန်တိုင်းပြီးသွားပြီ၊ လေငြိမ်သွားပြီလို့ ထင်ကြတယ်။ အဲဒါမဟုတ်ဘူး မုန်တိုင်းရဲ့နောက်ဆုံးပိုင်း ကျန်သေးတယ်၊ အန္တရာယ်ရှိတဲ့အပိုင်း ကျန်သေးတယ်။ မုန်တိုင်းဖြတ်နေတဲ့အချိန် အညိုရောင်၊ ဖြတ်ပြီးတဲ့အချိန် အစိမ်းရောင်လို့ သတ်မှတ် ထားတယ်။ အစိမ်းရောင်ဆိုတာ မုန်တိုင်းအန္တရာယ်ကင်းရှင်းသွားပြီ တိမ်တိုက်တွေ လည်း ဒေသတစ်ခုလုံးကို ဖြတ်ပြီးသွားပါပြီလို့ ပြတာပေါ့။ အဲဒီတော့မှသာ အန္တရာယ်ကင်းရှင်းတာပေါ့၊ သက်ဆိုင်ရာက မုန်တိုင်းအန္တရာယ်ကင်းရှင်းကြောင်း မကြေညာမချင်း အပြင်မထွက်ကြပါနဲ့”
မုန်တိုင်းဝင်ရောက်ဖြတ်ကျော်မယ့် ဒေသတွေအနေနဲ့ မုန်တိုင်းအဆင့် သတိပေးချက်တွေကို အဆက်မပြတ်နားထောင်တာ၊ အရေးပေါ်ဆေးဝါးနဲ့ အသုံးအဆောင်တွေကို ကြိုပြင်ဆင် တာမျိုး လုပ်ရမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
မိုခါမုန်တိုင်းဝင်ရောက်တာနဲ့ ပက်သက်ပြီး ပျက်စီးထိခိုက်တဲ့ အခြေအနေကိုသိရဖို့ စစ်ကောင်စီရဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ် ပြောခွင့်ရသူ ပြည်နယ်ဥပဒေချုပ် ဦးလှသိန်းကို RFA က တယ်လီဖုန်းနဲ့ ဆက်သွယ်ခဲ့ပေမယ့် လက်ခံမဖြေဆိုပါဘူး။
အင်အားပြင်းထန်တဲ့ မိုခါဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်းဟာ ဝင်ရောက်ချိန်ကနေ အန္တရာယ်ကင်းတဲ့ အဆင့်အထိ ၁၂ နာရီ ကြာမြင့်မယ်လို့ မိုးလေဝသနဲ့ ဇလဗေဒညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာနက ခန့်မှန်းထားပါတယ်။
