ယခုလ ၁ ရက်နေ့ထုတ် မြန်မာနိုင်ငံပြန်တမ်းအရ စစ်တပ်ပိုင် MEC ခေါ် မြန်မာ့စီးပွားရေးကော်ပိုရေးရှင်း (မစက) က ရန်ကုန်တိုင်း၊ မှော်ဘီမြို့နယ်အတွင်း သံမဏိစက်ရုံတည်ဆောက်ရန် မြေဧက ၁၀၀၀ ကျော် သိမ်းယူထားသည်ကို တွေ့ရသည်။
ရန်ကုန်-ပြည်လမ်းဘေးရှိ မှော်ဘီမြို့နယ် မြောင်းတကာကျေးရွာအုပ်စုနှင့် ကံကလေးကျေးရွာအုပ်စုတို့မှ မြေ ၁၀၉၃ ဧကကို မစကပိုင်အဖြစ် သိမ်းယူရန် စစ်ကောင်စီ၏ ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာနက ယခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၂၄ ရက်နေ့ ရက်စွဲဖြင့် အမိန့်ကြော်ငြာစာ ထုတ်ပြန်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။
မြောင်းတကာရွာ၊ မြောင်းတကာစက်မှုဇုန်၊ လှိုင်မြစ်နှင့် ရိုးဝရွာတို့ကြားရှိ ထောင်နှင့်ချီသောမြေများကို အမှတ် (၂) သံမဏိစက်ရုံအတွက် အသုံးပြုရန် ကိုလိုနီခေတ်ဥပဒေတစ်ခုဖြစ်သော ၁၈၉၄ မြေသိမ်းအက်ဥပဒေအရ သိမ်းယူသည်ဟု ဆိုသည်။
မြေသိမ်းယူရေး လုပ်ငန်းစဉ်အတွက် မှော်ဘီခရိုင် အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရေးဦးစီးဌာနကို တာဝန်ပေးထားကာ အမိန့်ကြော်ငြာစာ ထုတ်ပြန်ပြီး ၁၅ ရက်အကြာတွင် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနကို အပ်နှံရမည်ဟုလည်း ဖော်ပြသည်။
မှော်ဘီမြို့နယ် မြောင်းတကာရွာအနီးရှိ အမှတ် (၂) သံမဏိစက်ရုံကို စစ်တပ်ပိုင်ကုမ္ပဏီက လုပ်ကိုင်နေခြင်းဖြစ်ကာ အရပ်သားအစိုးရကို ဖြုတ်ချကာ အာဏာသိမ်းယူပြီးနောက် MEC ပိုင် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းအတွက် အလားတူမြေသိမ်းယူမှုလည်း ရှိသည်။
မကွေးတိုင်း၊ အောင်လံမြို့နယ် ကျောက်စွယ်ကျိုးရွာရှိ မစကပိုင် အမှတ် (၁) သံမဏိစက်ရုံအတွက် ပြီးခဲ့သည့်နှစ်အတွင်း ဒေသခံများထံမှ မြေဧက ၇၀ ဒသမ ၇၄ ကို သိမ်းယူခဲ့ကြောင်း နိုင်ငံပိုင် ပြန်တမ်းများအရ သိရသည်။
၁၉၉၇ ခုနှစ်တွင် တည်ဆောက်ခဲ့သည့် ကျောက်စွယ်ကျိုး သံမဏိစက်ရုံအတွက် လယ်ယာမြေများကို လျော်ကြေးမပေးဘဲ သိမ်းယူခဲ့သဖြင့် ဦးသိန်းစိန်အစိုးရလက်ထက်တွင် ဒေသခံတောင်သူများက လျော်ကြေးငွေရလိုမှုဖြင့် တိုင်ကြားခဲ့ဖူးသည်။
အာဏာသိမ်းပြီးနောက် စစ်ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က မန္တလေးတိုင်းရှိ မြင်းခြံနှင့် ရှမ်းပြည်နယ်၊ တောင်ကြီးမြို့အနီးရှိ သံမဏိစက်ရုံစီမံကိန်းကြီးနှစ်ခု ပြန်စရန် အမိန့်ပေးခဲ့ပြီး ထိုစီမံကိန်း လည်ပတ်နိုင်ရေး အပြင်းအထန် ကြိုးပမ်းလျက်ရှိသည်။
ပြည်ပချေးငွေဖြင့် လည်ပတ်ပြီး အကြီးအကျယ်အရှုံးပေါ်နေသော နိုင်ငံပိုင်စီမံကိန်းများကို အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် (NLD) ဦးဆောင်သော အစိုးရလက်ထက်တွင် ရပ်ဆိုင်းခဲ့ရာ ထိုအထဲတွင် မြင်းခြံနှင့် ပင်းပက်သံမဏိစီမံကိန်းများလည်း ပါဝင်သည်။
စစ်တပ်ပိုင် ကုမ္ပဏီက တရုတ်ချေးငွေဖြင့် လုပ်ကိုင်ခဲ့သည့် မြင်းခြံသံမဏိစက်ရုံမှာ လုပ်ငန်းရပ်ဆိုင်းထားသော်လည်း နေ့စဉ် ကျပ်သိန်း ၅၀၀၀ နီးပါး အကြွေးဆပ်နေရသည်ဟု NLD လက်ထက် မန္တလေးတိုင်းအစိုးရအဖွဲ့မှ ဝန်ကြီးတစ်ဦးဖြစ်သူ ဦးဇာနည်အောင်က ၂၀၁၈ ခုနှစ်အတွင်း ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခဲ့သည်။
“MEC က တရုတ်နိုင်ငံပိုင် CDB ဘဏ်ကနေ ယူရိုငွေ ၁ ဒသမ ၁၁၇ ဘီလျံ ချေးယူခဲ့ပြီး ယခုအချိန်တွင် အတိုးအရင်းပေါင်း ၁ ဒသမ ၆၂၅ ဘီလျံကျော်ဖြစ်နေပါတယ်။ နေ့စဉ်ပေးနေရသည့်ငွေမှာ မြန်မာကျပ်ငွေဖြင့် သိန်းပေါင်း ၄၉၃၀ ဖြစ်ပါတယ်” ဟု ၎င်းက တိုင်းလွှတ်တော်တွင် ရှင်းလင်းတင်ပြခဲ့သည်။
စစ်ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်ကမူ မြင်းခြံနှင့် ပင်းပက်သံမဏိစက်ရုံစီမံကိန်းများနှင့် ပတ်သက်၍ ဗျူဟာမြောက် စဉ်းစားခြင်းမပြုဘဲ ရပ်ဆိုင်းခဲ့သည့်အတွက် များစွာထိခိုက်နစ်နာခဲ့ရသည်ဟု ပြစ်တင်ဝေဖန်ထားသည်။
မြင်းခြံသံမဏိစက်ရုံကို မစကကော်ပိုရေးရှင်းက နိုင်ငံတော်ဘဏ္ဍာငွေဖြင့် ၂၀၀၄ ခုနှစ်တွင် စတင်ဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး ၂၀၁၂ ခုနှစ်တွင် စက်မှုဝန်ကြီးဌာနထံ လွှဲပြောင်းပေးခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။
အာဏာသိမ်းပြီးနောက် မြင်းခြံနှင့် ပင်းပက်သံမဏိစက်ရုံတို့ကို နိုင်ငံတော်ငွေဖြင့် ပြန်လည်ပတ်ရန် စစ်ကောင်စီက အင်တိုက်အားတိုက် ဆောင်ရွက်နေသည်။ သံမဏိအရိုင်းထုတ်လုပ်မည့် ပင်းပက်သံမဏိစက်ရုံကို ရုရှားနိုင်ငံပိုင် လက်နက်ထုတ်လုပ်ရေးကုမ္ပဏီ၏ လက်ခွဲတစ်ခုဖြစ်သော Tyazhpromexport (TPE) နှင့် MEC တို့ ပူးပေါင်းလုပ်ကိုင်နေသည်။
မြင်းခြံနှင့် ပင်းပက်အပါအဝင် အောင်လံမြို့နယ် ကျောက်စွယ်ကျိုးရွာ၊ မှော်ဘီမြို့နယ် မြောင်းတကာနှင့် အင်းစိန်မြို့နယ် ရွာမရှိ သံမဏိစက်ရုံတို့ကို ယခင်စစ်အစိုးရလက်ထက်တွင် နိုင်ငံပိုင်ငွေဖြင့် စတင် အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။
နိုင်ငံပိုင်ငွေဖြင့် တည်ဆောက်ခဲ့သော သံမဏိစက်ရုံငါးခုအနက် မြင်းခြံမှလွဲ၍ ကျန်လေးခုကို မစကကော်ပိုရေးရှင်းက ရယူလုပ်ကိုင်လျက်ရှိသည်။
စစ်ကောင်စီလက်လက်အောက်ခံ စီးပွားကူးသန်းဝန်ကြီးဌာန၏ စာရင်းများအရ မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် နှစ်စဉ် သံမဏိတန်ချိန် ၁၂ သန်းကျော် တင်သွင်းနေရပြီး ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် သံ၊ သံမဏိနှင့် ဆက်စပ်ပစ္စည်း အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း ၅၆၀ ကျော်ဖိုး တင်သွင်းခဲ့ရသည်ဟု သိရသည်။
အာဏာသိမ်းပြီးနောက် မြန်မာ့စီးပွားရေးအခြေအနေ အနုတ်လက္ခဏာပြနေသော်လည်း စစ်တပ်ပိုင် ကုမ္ပဏီများက စိတ်ကြိုက်မြေသိမ်းကာ အမြတ်အစွန်းကြီးမားသည့် စီမံကိန်းကြီးများတစ်ခုပြီးတစ်ခု လုပ်ဆောင်လျက်ရှိသည်။
စစ်တပ်က နယ်ပယ်စုံတွင် စီးပွားရေးချဲ့ထွင်နေရာ အာဏာသိမ်းပြီးနောက် မစက ချုပ်ကိုင်ထားသည့် ရန်ကုန်မှ ဖန်ချက်စက်ရုံ၊ အောက်ဆီဂျင်စက်ရုံ၊ မိခင်နှင့်ကလေးဆေးရုံ၊ မြဝတီမီဒီယာစင်တာ၊ မန္တလေးမြို့မှ ရတနာပုံခန်းမ၊ ဧရာဝတီတိုင်းမှ သာပေါင်းစက္ကူစက်တို့ကို ဖွင့်ပွဲများပြုလုပ်စဉ် စစ်ခေါင်းဆောင်ကိုယ်တိုင် တက်ရောက်ခဲ့သည်။
အဆိုပါ စက်ရုံအလုပ်ရုံအများစု လည်ပတ်နိုင်ရေး နိုင်ငံပိုင်ဝန်ကြီးဌာနများက ကမကထပြုဆောင်ရွက်ပေးရခြင်းဖြစ်သည်။
စစ်သားများ၏ ထည့်ဝင်မှုမပါဝင်ဘဲ စစ်တပ်က တိုက်ရိုက်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံကာ ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ရုံးက ချုပ်ကိုင်ထားသည့် မစကကို စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ ပို၍လုပ်ကိုင်ခွင့်ပေးနေသည်ဟု စစ်တပ်အရာရှိဟောင်းတစ်ဦးက ပြောသည်။
စစ်တပ်က တည်ထောင်ခဲ့သည့် စီးပွားရေးအင်အားစုဖြစ်သော မြန်မာ့စီးပွားရေးဦးပိုင်လီမိတက်ကို အများပိုင်ကုမ္ပဏီအဖြစ် ပြောင်းလဲထားပြီးဖြစ်သောကြောင့် မစကတွင် တိုက်ရိုက်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံရန် ပိုမိုအားသန်ခြင်း ဖြစ်သည်ဟု သူက သုံးသပ်သည်။
“MEC ကျတော့ ရှယ်ယာရှင်တွေနဲ့ မရှုပ်တော့ဘူးပေါ့ဗျာ။ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနက တိုက်ရိုက်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံတာပေါ့။ ဦးပိုင်ကျတော့ တစ်ဦးချင်းရှယ်ယာတွေ ဘာတွေ ရှိတော့ ပြောရရင် ညီလာခံတွေ ဘာတွေ လုပ်နေရသေးတယ်။ ဟိုကောင်ကျတော့ သူ့ဟာသူ ဆုံးဖြတ်လို့ရတယ်” ဟု MEC တွင် တာဝန်ထမ်းဆောင်ဖူးသည့် ထိုအရာရှိဟောင်းက ဆိုသည်။
မစကတွင် ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် တာဝန်ယူထားသူမှာ စစ်ခေါင်းဆောင် အထူးယုံကြည်ကိုးစားသည့် ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီးညိုစောဖြစ်သည်။ စစ်ထောက်ချုပ်ဟောင်းဖြစ်သူ ၎င်းကို လွန်ခဲ့သည့် ဇူလိုင်လတွင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က ၎င်း၏အကြံပေးအဖြစ် ခန့်အပ်ကာ ပြည်ထောင်စုအဆင့် သတ်မှတ်ထားသည်။
နိုင်ငံတော်အဆင့် စီးပွားရေးနှင့်ဆိုင်သော ကော်မတီနှင့် ကော်မရှင်များတွင်လည်း MEC ဥက္ကဋ္ဌဖြစ်သူ ဗိုလ်ချုပ်ကြီးကို စစ်ခေါင်းဆောင်က ထည့်သွင်းထားသည်။
