စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ခင်ဦးနဲ့ ကန့်ဘလူမြို့နယ်အစပ်က ရွာတွေကို ဧပြီလ ၃၀ ရက် ဒီနေ့မနက်ပိုင်း အင်အားတစ်ရာခန့်ပါ စစ်ကြောင်းဝင်ရောက်မီးရှို့ပြီး နယ်မြေရှင်းလင်းရေး လုပ်နေတာကြောင့် ရွာပေါင်းရှစ်ရွာက လူငါးထောင် ဝန်းကျင် အိုးအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးနေရတယ်လို့ ဒေသခံတွေကပြောပါတယ်။
ခင်ဦးမြို့နယ်အစပ်က အလယ်ရှိုရွာနဲ့ ကန့်ဘလူမြို့နယ်အစပ်က ဘူးကုန်း၊ ကျီကျင်း၊ တင်ငုတ်ကြီး၊ သုံးဆင့်ကန်၊ သောက်ကန်၊ ရေရှင်နဲ့ တရော်ကိုင်းရွာက ဒေသခံတွေ ထွက်ပြေးနေရတာပါ။
ထွက်ပြေးရသူတွေဟာ စားဝတ်နေရေး အခက်အခဲမျိုးစုံကြုံတွေ့နေရတယ်လို့ သောက်ကန်ရွာခံ တစ်ဦးက RFA ကိုပြောပါတယ်။
“ ဒေသခံအကုန်ရှောင်ရတာ၊ ရွာထဲမှာ တစ်ယောက်မှမကျန်ဘူး။ အဲဒီရွာရဲ့ ပတ်ပတ်လည် တောတွေထဲပေါ့ဗျာ။ ဘာတွေ အခက်အခဲရှိလဲဆိုတော့ နေပူထဲ ရှောင်ရတာဆိုတော့ အရိပ်တို့ စားဝတ်နေရေးတွေ ခက်ခဲတာပေါ့။ ဒီ…. ရေတို့၊ သောက်ရေတို့ ပူတာပေါ့ဗျာ။ အခက်အခဲတွေကတော့ အစစအရာအရာ ခက်ခဲတာရော နေရထိုင်ရတာရော အဲဒီ စားရသောက်ရတာရော ကျွန်တော်တို့ ဒီကျန်းမာရေး တစ်ခုခုဖြစ်လို့ ဆေးရုံဆေးခန်း သွားလို့မရတာက အစပေါ့ဗျာ ”
ပဇီကြီးရွာဘက်ကဆင်းလာတဲ့ စစ်ကောင်စီတပ်စစ်ကြောင်းဟာ ဒီနေ့မနက် ၇ နာရီဝန်းကျင်မှာ သောက်ကန်ရွာနဲ့ ကပ်လျက် ခင်ဦးမြို့နယ်အစပ်က အလယ်ရှိုရွာထဲဝင်ပြီး နေအိမ်တွေကိုပါ မီးရှို့ခဲ့တယ်လို့ဆိုပါတယ်။
အိမ်ခြေ ၇၀၀ ကျော်ရှိတဲ့ အလယ်ရှိုရွာဟာ ပထမတစ်ကြိမ် နေအိမ် ၃၀၀ ကျော် မီးရှို့ဖျက်ဆီးခံရတာကြောင့် တစ်ဝက်လောက်သာကျန်ရှိပြီး အခုကဒုတိယအကြိမ် မီးရှို့ခံရတာလို့ ဒေသခံတွေကပြောပါတယ်။
ပထမအကြိမ်မီးရှို့ခံရကတည်းက နေအိမ်ဆုံးရှုံးလိုက်ရတဲ့ ဒေသခံတချို့လည်း အိမ်ပြန် မဆောက်နိုင်လို့ တောထဲမှာပဲ မိုးကာခင်းပြီး ဒီအတိုင်းနေရတယ်လို့ အလယ်ရှိုရွာခံတစ်ဦးက RFA ကိုပြောပါတယ်။
“ အခုကကျွန်တော်တို့က မဝင်ရဲဘူးဗျ။ တောထဲမှာပဲနေရမှာ။ မိုးမလုံလေမလုံ ဒီအတိုင်းဖြစ်သလို နေနေရတာ။ ဒီကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်၊ သက်ကြီးရွယ်အိုတွေ ဒုက္ခရောက်တာ ဒုက္ခမျိုးစုံပါပဲဗျာ။ အခက်အခဲကတော့ အများကြီးဗျ။ နေမလုံမိုးမလုံ ဖြစ်သလိုတဲထိုးနေရတာ။ မတတ်နိုင်တဲ့သူတွေကျတော့ အပင်ရိပ်မှာ ဒီအတိုင်း မိုးကာခင်းနေရတာ။ မိုးရွာလည်း ရှိတဲ့ဟာလေးခြုံ ဒီအတိုင်းထိုင်နေရုံပဲဗျ။ မဆောက်နိုင်ဘူးလေ။ တချို့အိမ်တွေ မီးပါ၊ တချို့မရှိဆင်းရဲ တအားခက်ခဲတဲ့သူတွေ မဆောက်နိုင်တော့ဘူးလေ ”
စစ်ကြောင်းတွေဟာ ခင်ဦးနဲ့ ကန့်ဘလူအစပ်ကရွာတွေကို မကြာခဏ စစ်ကြောင်း ထိုးနေတာကြောင့် ဒေသခံ အများစုဟာ ရွာထဲပြန်မဝင်ရဲကြဘဲ တောထဲမှာပဲ နေထိုင်နေရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဒီနေ့မနက် ဝင်ရောက်လာတဲ့ စစ်ကြောင်းဟာ အလယ်ရှိုရွာက နေအိမ်ခြောက်လုံးခန့်ကို မီးရှို့ခဲ့ပြီးနောက် သောက်ကန်ရွာကို လက်နက်ကြီး၊ လက်နက်ငယ်တွေနဲ့ ပစ်ခတ်ဝင်ရောက်ပြီး အဲဒီမှာ စခန်းချထားတယ်လို့ ဒေသခံတွေကပြောပါတယ်။
“တောထဲမှာပဲနေရမှာ။ မိုးမလုံလေမလုံ ဒီအတိုင်းဖြစ်သလို နေနေရတာ။”
အဲဒီရွာတွေတစ်ဝိုက်မှာ စစ်ကောင်စီတပ်ကို ခုခံတော်လှန်နေတဲ့ ဒေသကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ တာဝန်ခံကတော့ စစ်ကြောင်းထိုးလာသူတွေကို ရနိုင်သလောက်တိုက်ခိုက်နေတယ်လို့ RFA ကိုပြောပါတယ်။
“သူတို့ကရောက်တဲ့ ရွာတိုင်းကိုတော့မီးရှို့တာပဲ။ ကျွန်တော်တို့လုပ်ငန်း (မိုင်းဆွဲ) လုပ်သည်ဖြစ်စေ၊ ထိတွေ့မှု ရှိသည်ဖြစ်စေ၊ မရှိဘူးဖြစ်စေ၊ သူတို့ (စစ်ကောင်စီ) တပ်တွေက မီးရှို့တာပဲလေ။ ကျွန်တော်တို့ဘက်က ဘာမှမလုပ်လည်း ဒီအတိုင်းနေလည်း မီးရှို့တာပဲ။ ဒါကြောင့် ကျွန်တော်တို့ လုပ်နိုင်တဲ့ အတိုင်းအတာအရ ကြိုးစားပြီးလုပ်နေတယ်။ ဒီအတိုင်းကြီး လွှတ်ပေးတာမျိုးတော့ ကျွန်တော်တို့မရှိဘူး။ ဒီဘက်အခြမ်းမှာ စစ်ကြောင်းဝင်လာပြီဆို အလွတ်တိုင်း ထိုင်ကြည့်နေတာမရှိဘူး”
စစ်ကြောင်းကြောင့် ခင်ဦးနဲ့ကန့်ဘလူအစပ်က ဒေသခံတွေ ထွက်ပြေးနေရတဲ့အပေါ် စစ်ကောင်စီရဲ့ စစ်ကိုင်းတိုင်း ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူကို RFA ဖုန်းနဲ့ဆက်မေးမြန်းခဲ့ပေမယ့် လက်ခံဖြေကြားခြင်းမရှိပါဘူး။
ဧပြီ ၁၈ ရက်နေ့ကလည်း ကန့်ဘလူမြို့နယ်မှာ စစ်ကြောင်းဝင်ရောက်လာလို့ ပဇီကြီးရွာ အပါအဝင် ထန်းတော၊ ချောင်းမကြီး၊ ချောင်းသာ၊ ချောင်းရှည်၊ ကျောက်လုံးကြီးနဲ့ နာနတ်တောရွာက ဒေသခံတွေ ထွက်ပြေးခဲ့ရပါတယ်။
ခင်ဦးမြို့နယ်မှာလည်း ဧပြီလ ၁၉ ရက်နေ့က စစ်ကြောင်းဝင်လာလို့ ရွာပေါင်း ၂၁ ရွာက ဒေသခံ နှစ်သောင်းကျော် အိုးအိမ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးနေရပါတယ်။
မြန်မာ့မဟာဗျူဟာနဲ့ မူဝါဒလေ့လာရေးအင်စတီကျု ISP Myanmar ရဲ့ ဧပြီလ ၂၈ ရက်နေ့ထုတ်ပြန်ချက်အရ ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်ကနေ ဧပြီ ၂၀ ရက်အတွင်း စစ်အုပ်ချုပ်ရေးကြေညာခံထားရတဲ့ မြို့နယ်တွေထဲမှာ ခင်ဦးမြို့နယ်က စစ်ဘေးဒုက္ခသည် အများဆုံးတိုးလာပြီး လက်ရှိလူဦးရေ ၁၂၁,၃၀၀ ထက်မနည်းရှိလာပြီဖြစ် ပါတယ်။
ကုလသမဂ္ဂ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းရေးမှူးရုံး (UNOCHA) ရဲ့ ဧပြီလ ၅ ရက်စာရင်းအရ မြန်မာနိုင်ငံမှာ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခတွေကြောင့် နေရပ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးနေရသူ ၁ ဒသမ ၈ သန်းကျော်လာပါပြီ။
