ပြီးခဲ့တဲ့ နိုဝင်ဘာလ ၁၁ရက်နေ့က ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ ဖနွမ်းပင်မြို့မှာ ပြုလုပ်တဲ့ အကြိမ် ၄၀ နဲ့ ၄၁ ကြိမ်မြောက် အာဆီယံ ထိပ်သီးအစည်းအဝေးနဲ့ ဆက်စပ်အစည်းအဝေးတွေမှာ အာဆီယံခေါင်းဆောင်တွေဟာ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အာဏာသိမ်းထားတဲ့ မြန်မာစစ်ကောင်စီရဲ့ အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှုတွေ ရပ်တန့်အောင် ထိထိရောက်ရောက် ဖိအားပေးဆောင်ရွက်ဖို့ ကြိုးစားအားထုတ်မှု အနည်းအကျဉ်းပဲ ရှိခဲ့တယ်လို့ နိုင်ငံတကာသတင်းဌာနတွေက သုံးသပ်ဖော်ပြကြပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ အာဏာသိမ်းထားတဲ့ စစ်ကောင်စီနဲ့ မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင်တို့ကို အာဆီယံထိပ်သီးညီလာခံနဲ့ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများ ညီလာခံအစည်းအဝေးတွေမှာ နိုင်ငံကိုယ်စားပြုတက်ရောက်ခွင့်ပြုဖို့ ပိတ်ပင်ထားခဲ့တာပါ။ ဆက်လက်ပြီး ထိပ်သီးအစည်းအဝေးမဟုတ်တဲ့ ကျန်အစည်းအဝေးတွေမှာပါ တက်ရောက်ခွင့်မပြုဖို့ လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့တွေက တိုက်တွန်းနေခဲ့တာ ဖြစ်ပြီး၊ ပြီးခဲ့တဲ့အပတ်က ပြုလုပ်တဲ့ အာဆီယံ ထိပ်သီးညီလာခံမှာ အာဆီယံဥက္ကဋ္ဌတာဝန်ကို လွှဲပြောင်းရယူလိုက်တဲ့ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံက ဒီလိုပိတ်ပင်ဖို့ အဆိုပြုတင်ပြခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။
“အခုအပတ်မှာတင်ပဲ အာဆီယံရဲ့လေတပ်ဆိုင်ရာညှိနှိုင်းအစည်းအဝေးတစ်ခုကို မြန်မာလေတပ်က ဦးဆောင်ပြီး ကျင်ပမယ်လို့ သိရပါတယ်။ အဲဒီလေတပ်ကပဲ မြန်မာနိုင်ငံအနှံ့က အရပ်သားပြည်သူတွေကို ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်နေတာပါ”
ဒါပေမဲ့လည်း စစ်ကောင်စီကို အာဆီယံအစည်းအဝေးအားလုံး တက်ရောက်ခွင့် ပိတ်ပင်လိုက်မယ် ဆိုရင် မြန်မာနိုင်ငံကို အာဆီယံ အဖွဲ့ဝင်အဖြစ်က ရပ်ဆိုင်းတဲ့ သဘော သက်ရောက်သွားနိုင်တယ်ဆိုတဲ့ အကြောင်းပြချက်နဲ့ ထိုင်း၊ ကမ္ဘောဒီးယားနဲ့ လာအိုတို့က အင်ဒိုနီးရှားရဲ့အဆိုပြုချက်ကို ကန့်ကွက်ခဲ့ကြောင်း အာဆီယံထိပ်သီးညီလာခံရဲ့တံခါးပိတ်ဆွေးနွေးပွဲအတွင်း ပြောဆိုဆွေးနွေးချက်တွေကို ကိုးကားပြီး အေပီသတင်းဌာနက ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။
ဒါ့အပြင် အာဆီယံခေါင်းဆောင်တွေက မြန်မာနိုင်ငံဟာ အာဆီယံရဲ့ မပါမဖြစ်အရေးပါတဲ့ အစိတ်အပိုင်းဖြစ်တယ်လို့ ပြောကြားပြီး၊ မြန်မာနိုင်ငံကို အာဆီယံအဖွဲ့ကနေ ထုတ်ပယ်ဖို့ တိုက်တွန်းချက်အားလုံးကို ပယ်ချခဲ့ကြတယ်လို့ တံခါးပိတ်ဆွေးနွေးပွဲမှာ ပါဝင်ခဲ့တဲ့ သံတမန်တစ်ဦးက အေပီသတင်းဌာနကို ပြန်ပြောပြခဲ့ပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ အာဆီယံထိပ်သီးညီလာခံမှာ အာဆီယံခေါင်းဆောင်တွေဟာ မြန်မာနိုင်ငံအရေးနဲ့ ပက်သက်ပြီး ဘုံသဘောတူညီချက်တွေကို ဆက်လက်အကောင်အထည်ဖော်နိုင်ဖို့အတွက် တိကျခိုင်မာ၊ လက်တွေ့ကျပြီး၊ အကဲဖြတ်တိုင်းတာလို့ ရနိုင်မယ့်ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို သတ်မှတ်ထားတဲ့ အချိန်ကာလတစ်ခုအတွင်း အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်ကြဖို့ လိုအပ်ကြောင်း သဘောတူခဲ့ကြပြီး ဒီလိုလုပ်ဖို့ အချိန်ဘယ်လောက် ပေးမလဲဆိုတာ သဘောတူညီမှုမရခဲ့ဘဲ လာမယ့် အာဆီယံနိုင်ငံခြာရေးဝန်ကြီးများ အစည်းအဝေးမှာ ဆက်လက် ဆွေးနွေးသုံးသပ်သွားဖို့ ရှိတဲ့အကြောင်း သတင်းမီဒီယာတွေမှာ ဖော်ပြပါတယ်။
လူ့အခွင့်အရေး လေ့လာစောင့်ကြည့်တဲ့ Fortify Rights အဖွဲ့က အာဆီယံအဖွဲ့အတွင်းက ပေါက်ကြားလာတဲ့ စာရွက်စာတမ်းတွေမှာပါတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေကို ထောက်ပြပြီး မြန်မာ့အရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အာဆီယံရဲ့ ဦးဆောင်ဖြေရှင်းဖို့ ဆိုးဆိုးဝါးဝါး ပျက်ကွက်ခဲ့တယ်လို့ ဝေဖန်လိုက်ပါတယ်။
“ဒီပေါက်ကြားလာတဲ့ စာရွက်စာတမ်းတွေအရ အာဆီယံထိပ်သီးညီလာခံနဲ့ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးအစည်းအဝေးတွေကလွဲရင် ကျန်တဲ့ အာဆီယံအစည်းအဝေးအားလုံးမှာ မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင်ရဲ့ ကိုယ်စားလှယ်တွေကို တက်ရောက်ခွင့်ပြုထားတာကို မပြောင်းလဲဖို့ အဆိုပြုထားပါတယ်။ ဒါဟာ အာဆီယံရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံအရေးကို ဦးဆောင်ဖြေရှင်းပေးဖို့ ဆိုးဆိုးဝါးဝါး ပျက်ကွက်မှုကို ပြနေပါတယ်။ မြန်မာ စစ်ခေါင်းဆောင်ဟာ လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ရာဇဝတ်မှုမြောက်တဲ့ သတ်ဖြတ်မှုတွေကို ကိုယ့်ပြည်သူအပေါ် ပြန်ပြီး ကျူးလွန်နေတဲ့အတွက် အာဆီယံအဖွဲ့အစည်း စနစ်တစ်ခုလုံးမှာ စစ်ခေါင်းဆောင်ကို လုံးဝပါဝင်ခွင့်မပေးသင့်ပါဘူး”
ဒါကတော့ Fortify Rights အဖွဲ့က ပက်ထရစ် ဖုန်ဆာသုန်က ပြောသွားတာပါ။
အာဆီယံဟာ စစ်ကောင်စီတာဝန်ရှိသူတွေကို အာဆီယံအစည်းအဝေးတွေမှာ တက်ရောက်ပြီး ပါဝင်ဆွေးနွေးနေတာ ခွင်မပြုသင့်တဲ့အကြောင်းကိုလည်း Fortify Rights အဖွဲ့က ပက်ထရစ် ဖုန်ဆာသုန်က အခုလို ရှင်းပြပါတယ်။
“အခုအတိုင်းဆိုရင် မြန်မာနိုင်ငံပြဿနာကို ဖြေရှင်းဖို့ ပြောဆိုဆွေးနွေးမှုတွေမှာ စစ်ကောင်စီက ဆက်ပြီးပါနေတဲ့ သဘောဖြစ်နေပါတယ်။ သူတို့ ကိုယ်တိုင်က ပြဿနာ ဖြစ်စေတဲ့ အရင်းအမြစ်ဖြစ်နေတဲ့အတွက် ပြဿနာဖြေရှင်းဖို့ ကြိုးစားတဲ့နေရာမှာ သူတို့ကို ပါဝင်ခွင့်ပြုလို့ မဖြစ်ပါဘူး။ အခုအပတ်မှာတင်ပဲ အာဆီယံရဲ့လေတပ်ဆိုင်ရာညှိနှိုင်းအစည်းအဝေးတစ်ခုကို မြန်မာလေတပ်က ဦးဆောင်ပြီး ကျင်ပမယ်လို့ သိရပါတယ်။ အဲဒီလေတပ်ကပဲ မြန်မာနိုင်ငံအနှံ့က အရပ်သားပြည်သူတွေကို ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်နေတာပါ။ ဒါက ဘယ်လိုမှ လက်ခံနိုင်စရာ မရှိပါဘူး။ ဒီလို လူသတ်နေတဲ့ စစ်ခေါင်းဆောင်ကို ဘာကြောင့်များ အာဆီယံအစည်းအဝေးတွေ တက်ရောက်ဖို့ ဆက်ပြီး ခွင့်ပြုထားသလဲလို့ မေးချင်ပါတယ်။ “
အာဆီယံဥက္ကဋ္ဌရာထူးကို လွဲပြောင်းရယူလိုက်တဲ့ အင်ဒိုနီးရှားသမ္မတ ဂျိုကိုဝီဒိုက သတင်းမီဒီယာတွေကို ပြောကြားရာမှာတော့ မြန်မာ့နိုင်ငံမှာ အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှုတွေ ပိုဆိုးလာတာနဲ့ပတ်သက်ပြီး အလွန်စိတ်ပျက်မိကြောင်း၊ ဒါပေမဲ့ မြန်မာနိုင်ငံက အခြေအနေတွေကြောင့် အာဆီယံအတွက် အကျပ်အတည်း မဖြစ်သင့်တဲ့အကြောင်း ပြောသွားပါတယ်။
မြန်မာစစ်တပ်ဟာ ထိခိုက်ဆုံးရှုံးမှုတွေကို ခံနိုင်ရည်ရှိပြီး အထီးကျန်အပယ်ခံဖြစ်မှုတွေကိုလည်း ဂရုမစိုက်တဲ့အတွက် မြန်မာနိုင်ငံပြဿနာပြေလည်ဖို့ ဆယ်စုနှစ်နဲ့ချီပြီး ကြာမြင့်နိုင်ကြောင်း စင်္ကာပူနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဗီဗီယန် ဘလာကရစ်ရှ်နန်က အခုလ အစောပိုင်းက သုံးသပ် ပြောကြားထားပါတယ်။
အာဆီယံခေါင်းဆောင်တွေဟာ မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ အကျိုးထက် မြန်မာနိုင်ငံပြဿနာကို ဖြေရှင်းရာမှာ အင်အားကြီးနိုင်ငံတွေရဲ့ ဝင်ရောက် စွက်ဖက်မှုမရှိအောင် ထိန်းချုပ်ဖို့ကို ပိုပြီးအလေးထားတယ်လို့ Fortify Rights အဖွဲ့က ပက်ထရစ် ဖုန်ဆာသုန်က သုံးသပ်ပါတယ်။
“ဒီပေါက်ကြားလာတဲ့ စာရွက်စာတမ်းတွေထဲက ပြောဆိုဆွေးနွေးမှုတွေကို ကြည့်မယ်ဆိုရင် အာဆီယံဟာ မြန်မာနိုင်ငံအရေးမှာ အဖွဲ့ပြင်ပက သြဇာလွှမ်းမိုးမှု မရှိအောင် ထိန်းသိမ်းဖို့ကို အဓိကထားပြောဆိုသွားပါတယ်။ အာဆီယံခေါင်းဆောင်တွေ တကယ်အလေးအနက်ထားတာကလဲ အဲဒါပါပဲ။ သူတို့က မြန်မာနိုင်ငံအရေးမှာ တရုတ်နဲ့အမေရိကန်က မဟာဗျူဟာအားပြိုင်ပြီး ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုတွေ မဖြစ်ဖို့ ပိုပြီး အလေးထားပါတယ်။ တကယ့်မြေပြင်မှာ စစ်ခေါင်းဆောင်ရဲ့လက်ချက်နဲ့ လူတွေ ထောင်နဲ့ချီပြီး သေကျေနေရတာကို သူတို့အမေ့ခံထားကြပါတယ်။ အာဆီယံခေါင်းဆောင်တွေ ထိထိရောက်ရောက် ဘာမှမလုပ်သရွေ့ အသက်တွေဆက်ပြီးဆုံးရှုံးနေရဦးမှာပါ”
စစ်ကောင်စီဘက်ကတော့ အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအဝေးမှာ မြန်မာကိုချန်လှပ်ပြီး အာဆီယံ ကိုးနိုင်ငံပဲ ဆွေးနွေးသဘောတူညီခဲ့တဲ့အတွက် ဘုံသဘောတူညီချက်ငါးချက်အတွက် ပြန်လည်သုံးသပ်ချက်နဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေကို လက်ခံမှာမဟုတ်ကြောင်း နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာနက နိုဝင်ဘာလ ၁၁ ရက်က ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
အာဆီယံအနေနဲ့ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတစ်ခုရဲ့ပြည်တွင်းရေးကို အခြားနိုင်ငံတစ်ခုက ဝင်ရောက်မစွက်ဖက်ဖို့ နဲ့ ဘုံသဘောတူညီချက်တွေ အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ အချိန် အကန့်အသတ်နဲ့ ဖိအားပေး၊ အကျပ်ကိုင်တာမျိုးဟာ ဆိုးကျိုးတွေသာ ဖြစ်လာလိမ့်မယ်လို့ စစ်ကောင်စီ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ကြေညာချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
