ဒီနေ့ကမ္ဘာပေါ်မှာ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ ကျန်းမာရေးနဲ့ စစ်ရေးဆိုင်ရာ အကျပ်အတည်းတွေ ပုံစံအမျိုးမျိုးနဲ့ ဖြစ်ပေါ်နေပြီး၊ တရားဥပဒေစိုးမိုးမှု ကျဆင်းလာတာနဲ့အမျှ အမျိုးသမီးနဲ့မိန်းကလေးငယ်တွေအပေါ် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာအကြမ်းဖက်ခံရမှုတွေ တိုးပွားလာနေတယ်လို့ ပဋိပက္ခကာလအတွင်း လိင်ပိုင်းအကြမ်းဖက်မှုကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂအထူးကိုယ်စားလှယ် Pramilla Patten က ဧပြီလ ၂၅ရက်နေ့ မနေ့က ဝါရှင်တန်ဒီစီမြို့တော် ဂျော့ချ်တောင်းတက္ကသိုလ်ရဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး၊ လုံခြုံရေးနဲ့ အမျိုးသမီးများဆိုင်ရာ အင်စတီကျုက ပြုလုပ်တဲ့ ဆွေးနွေးပွဲမှာ ပြောသွားပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်အတွင်းမှာ ဆူဒန်၊ မာလီနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံတွေမှာ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းမှုဖြစ်ပြီး နောက်မှာ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှုတွေ ကပ်ရောဂါအလား တိုးလာတာ တွေ့ရတယ်လို့ ကုလအထူးကိုယ်စားလှယ် Pramilla Patten က ပြောသွားပါတယ်။
“မြန်မာနိုင်ငံမှာဆိုရင် မနှစ်က ဖေဖော်ဝါရီလက စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းလိုက်ပြီးကတည်းက အမျိုးသမီး ဆန္ဒပြသူတွေ၊ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသူတွေနဲ့ လူ့အခွင့်အရေးတက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေအပေါ် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာအကြမ်းဖက်မှုတွေ ကျူးလွန်ခံခဲ့ရတာ တွေ့ရပါတယ်” လို့ ပြောသွားတာပါ။
“ဒီအထဲက ၇ဝ ရာခိုင်နှုန်းဟာ သူတို့ ကျူးလွန်ခဲ့တဲ့ ပြစ်မှုတွေအတွက် အပြစ်ပေးအရေးယူခြင်း လုံးဝမရှိတဲ့အတွက် ဒီစာရင်းထဲမှာ ငါးနှစ်ဆက်တိုက် ပါဝင်နေခဲ့တာ တွေ့ရပါတယ်”
ဒီလိုလိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှုတွေကနေ ကာကွယ်ဖို့ အရေးကြီးတဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်တစ်ခုကတော့ ကျူးလွန်သူတွေကို ပစ်မှတ်ထားပြီး ပိတ်ဆို့အရေးယူမှု ဖြစ်ပါတယ်။
“အခုအချိန်မှာ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှု ကျူးလွန်ခဲ့တဲ့အတွက် ကုလသမဂ္ဂကနေ ပစ်မှတ်ထားပိတ်ဆို့အရေးယူထားတဲ့ အစိုးရနဲ့ အဖွဲ့အစည်း ၁၄ခုရှိနေပြီး ဒီအထဲက ရှစ်ခုက ပဋိပက္ခကာလအတွင်း ကျူးလွန်မှုတွေအတွက် အရေးယူထားတာဖြစ်ပါတယ်။ ကျွန်မတို့အဖွဲ့က ကုလအထွေထွေ အတွင်းရေးမှူးချုပ်ဆီကို နောက်ဆုံးတင်သွင်းခဲ့တဲ့ အစီရင်ခံစာမှာဆိုရင်လည်း လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာအကြမ်းဖက်မှုတွေ ကျူးလွန်မှုတွေအတွက် တာဝန်ရှိကြောင်း သံသယရှိခံရတဲ့ အစိုးရနဲ့အဖွဲ့အစည်းပေါင်း ၄၉ ခုကို စာရင်းပြုစုပြီး တင်ပြထားပါတယ်။ ဒီအထဲက ၇ဝ ရာခိုင်နှုန်းဟာ သူတို့ ကျူးလွန်ခဲ့တဲ့ ပြစ်မှုတွေအတွက် အပြစ်ပေးအရေးယူခြင်း လုံးဝမရှိတဲ့အတွက် ဒီစာရင်းထဲမှာ ငါးနှစ်ဆက်တိုက် ပါဝင်နေခဲ့တာ တွေ့ရပါတယ်။ ဒါကြောင့်မို့ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှုကျူးလွန်သူတွေကို စာရင်း ထုတ်ပြန်တာနဲ့ ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုတွေ ချမှတ်တဲ့ ကော်မတီက အမှန်တကယ် လိုက်နာအောင် ဖိအားပေး ဆောင်ရွက်တာတွေကို ဟန်ချက်ညီညီလုပ်သွားဖို့ အရေးတကြီး လိုနေတာကို ပြသနေပါတယ်” လို့ ကုလအထူးကိုယ်စားလှယ်က ပြောသွားပါတယ်။
ဒါ့အပြင် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှုကျူးလွန်တယ်လို့ အတည်ပြုနိုင်တဲ့အဖွဲ့အစည်းတွေကို Women’s Peace Network အဖွဲ့ တည်ထောင်သူ ရိုဟင်ဂျာအမျိုးသမီး မဝေဝေနုက မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံရတဲ့ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာအကြမ်းဖက်မှုတွေ ဆက်ပြီး ဖြစ်ပွားနေတဲ့အကြောင်း၊ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာအကြမ်းဖက်မှုတွေကို စစ်ဆင်ရေးတွေမှာ အသုံးပြုနေတာဟာ မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့အမှတ်အသားလို့ ပြောလို့ရနိုင်ကြောင်း၊ မြန်မာစစ်တပ်ကို အပြစ်ပေးအရေးယူနိုင်မှ ကျူးလွန်မှုတွေကို ရပ်တန့်နိုင်မှာ ဖြစ်တဲ့အကြောင်း Dr. Robert Nagel ကပြောသွားပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ၂၀၂၁ခုနှစ်က စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းခဲ့ပြီးတဲ့နောက် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှုအပါအဝင် ရာဇဝတ်မှုတွေဖြစ်ပွားခဲ့တာဟာ ၂ဝ၁၇ ခုနှစ်က ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု ကျူးလွန်ခဲ့တာကို နိုင်ငံတကာက ထိထိရောက်ရောက် အရေးယူခြင်းမရှိခဲ့တာရဲ့ အကျိုးဆက်ဖြစ်ကြောင်းနဲ့ မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာအကြမ်းဖက်မှုတွေကို အမျိုးသမီးတွေအပြင် အမျိုးသားတွေနဲ့ လူငယ်ယောက်ျားလေးတွေ၊ LGBT တွေလည်း ကြုံခဲ့ရတာ တွေ့ရတဲ့အကြောင်း ဂျော့ချ်တောင်းတက္ကသိုလ်ရဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး၊ လုံခြုံရေးနဲ့ အမျိုးသမီးများဆိုင်ရာ အင်စတီကျုက ပါရဂူဘွဲ့သုတေသီ ဒေါက်တာ ရောဘတ်နာဂျယ်က ဆွေးနွေးပွဲမှာ ပြောသွားပါတယ်။
မြန်မာစစ်တပ်အပေါ်မှာ နိုင်ငံတကာက ပစ်မှတ်ထားပိတ်ဆို့ အရေးယူမှုတွေကို တိုးချဲ့ဖို့၊ မြန်မာစစ်တပ်အတွက် အဓိကဝင်ငွေရှာပေးနေတဲ့ MOGE မြန်မာ့ရေနံနဲ့ သဘာဝဓါတ်ငွေ့လုပ်ငန်းကို ပိတ်ဆို့အရေးယူရာမှာ ထည့်သွင်းသွားဖို့၊ ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်နဲ့ နိုင်ငံတကာ ရာဇဝတ်မှုတရားရုံး အိုင်စီစီမှာ တရားစွဲဆိုစစ်ဆေးဖို့၊ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေကလည်း Universal Jurisdictionနဲ့ တရားစွဲဆိုအရေးယူဖို့ စတာတွေကို လုပ်ဆောင်ကြဖို့ သူက တိုက်တွန်းပြောကြားသွားပါတယ်။
