ပြီးခဲ့တဲ့ အောက်တိုဘာလ ၂၃ရက်နေ့က ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော် KIA ရဲ့ နှစ်ပတ်လည်တေးဂီတဖျော်ဖြေပွဲကို စစ်ကောင်စီ တိုက်လေယာဉ်တွေ လာရောက် ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့တဲ့အတွက် ဒေသခံ အရပ်သား ပြည်သူ အမြောက်အများ သေကြေဒဏ်ရာရခဲ့တဲ့အပြင် စစ်ကောင်စီအာဏာပိုင်တွေက လမ်းတွေကို ပိတ်ထားတဲ့အတွက် အချိန်မီဆေးကုသခွင့်မရဘဲ သေဆုံးမှုတွေလည်း ရှိနေပါတယ်။ ဒီလုပ်ရပ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး ကုလသမဂ္ဂ၊ NUG၊ နိုင်ငံတကာနဲ့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေက ကြေညာချက်တွေထုတ်ပြန်ပြီး ပြင်းပြင်းထန်ထန် ကန့်ကွက်ရှုတ်ချတဲ့အကြောင်း ပြောကြားထားပါတယ်။
စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုနဲ့ မဆိုင်တဲ့ အရပ်သားပစ်မှတ်တစ်ခုကို ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ တိုက်ခိုက်တာဖြစ်တဲ့အတွက် စစ်ရာဇဝတ်မှုမြောက်တဲ့အကြောင်းလည်း လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ မြန်မာ့အရေးကျွမ်းကျင်သူအချို့က ပြောပါတယ်။
“ဒါက စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှု မဟုတ်ပါဘူး။ အရပ်သားပြည်သူတွေရဲ့ ဖျော်ဖြေပွဲဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာစစ်တပ်က သူတို့ကိုရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ ပစ်မှတ်ထားတိုက်ခိုက်ခဲ့တာပါ”
အောက်တိုဘာလ ၂၃ ရက်နေ့က ကချင်ပြည်နယ် ဖားကန့်မြို့နယ်ထဲက လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော် KIA ထိန်းချုပ်ရာ တပ်မဟာ ၉ နယ်မြေထဲမှာ ပြုလုပ်နေတဲ့ ဂီတဖျော်ဖြေပွဲကို စစ်ကောင်စီတပ်တွေ လေကြောင်းကနေ တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြောင်း သတင်းထွက်ပေါ်ခဲ့တဲ့နောက်၊ ရန်ကုန်မြို့ကုလသမဂ္ဂရုံးကနေ ထုတ်ပြန်လိုက်တဲ့ ကြေညာချက်မှာ စစ်ကောင်စီရဲ့လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုဟာ အရပ်သားတွေအပေါ် အလွန်အကျွံအင်အားသုံးတိုက်ခိုက်ခဲ့တာ ဖြစ်ပုံရပြီး လက်ခံနိုင်စရာမရှိတဲ့အကြောင်း၊ ဒီလုပ်ရပ်အတွက် ကျူးလွန်သူတွေ တာဝန်ခံရမှာ ဖြစ်တယ်လို့ ပါရှိပါတယ်။
“မြန်မာနိုင်ငံ ကချင်ပြည်နယ်မှာ ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုတွေကြောင့် အရပ်သားပြည်သူအမြောက်အမြား သေဆုံး ဒဏ်ရာရကြတာနဲ့ ပတ်သက်လို့ ဒီဖြစ်စဉ်အကြောင်း အသေးစိတ်သိရဖို့ ကြိုးစားနေတဲ့အတောအတွင်းမှာ ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ်ကိုယ်တိုင် မြန်မာနိုင်ငံက ကုလသမဂ္ဂရုံးဝန်ထမ်းတွေနဲ့အတူ ပူးပေါင်းပြီး သေဆုံးသူတွေအတွက် ဝမ်းနည်းကြောင်း သက်ဆိုင်သူမိသားစုဝင်တွေကို ပြောလိုပါတယ်။ ကုလသမဂ္ဂအနေနဲ့ အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှုတွေကို ချက်ချင်းရပ်ဖို့ ထပ်ပြီးတောင်းဆိုပါတယ်။ ဒဏ်ရာရသူတွေကိုလည် အမြန်ဆုံး ဆေးကုသခွင့်ပေးဖို့ တောင်းဆိုချင်ပါတယ်”
ဒါကတော့ တိုက်ခိုက်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး မနေ့က နေ့လည်က ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ်ရဲ့ ပြောခွင့်ရ Stephane Dujarric က RFA ရဲ့မေးမြန်းချက်ကို နေ့စဉ်သတင်းစာရှင်းပွဲမှာ ဖြေကြားသွားတာဖြစ်ပါတယ်။
သြစတြေးလျ၊ ကနေဒါ၊ အမေရိကန်နဲ့ ဥရောပသမဂ္ဂနိုင်ငံတွေက သံရုံးတွေ ပူးပေါင်းထုတ်ပြန်လိုက်တဲ့ ကြေညာချက်မှာတော့ အဆင်ခြင်မဲ့ တိုက်ခိုက်မှုတွေကြောင့် အပြစ်မဲ့အရပ်သားတွေ ထိခိုက်ခြင်း၊ အတိဒုက္ခခံစားရခြင်းတွေ မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝန်း ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့အကြောင်း၊ ဒီလိုအကျပ်အတည်းနဲ့ မတည်ငြိမ်မှုတွေအတွက် စစ်အာဏာရှင်အဖွဲ့အစည်းမှာ တာဝန်ရှိတဲ့အကြောင်း၊ နိုင်ငံတကာလူသားချင်းစာနာမှုဥပဒေအရ အရပ်သားတွေကို အကာအကွယ်ပေးရမယ့် တာဝန်ကိုအလေးမထားတာကို အခုဖြစ်ပွားတဲ့တိုက်ခိုက်မှုက အထင်အရှားပြသနေတယ်လို့ ပါရှိပါတယ်။
မနေ့ကပဲ ထုတ်ပြန်လိုက်တဲ့ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ NUG ရဲ့ ကြေညာချက်မှာတော့ စစ်ကောင်စီဟာ စက်တင်ဘာလ ၁၆ ရက်နေ့က ဒီပဲယင်းမြို့နယ် လက်ယက်ကုန်းရွာမှာ ကလေးငယ်တွေသေဆုံးခဲ့ရတဲ့ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုဖြစ်အပြီး တစ်လကျော်ကာလအတွင်းမှာပဲ ပြည်သူအများအပြားရှိနေတဲ့ ဂီတဖျော်ဖြေပွဲကို ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိနဲ့ လေကြောင်းကနေ ဗုံးကြဲပြီး အစုလိုက်အပြုံလိုက်သတ်ဖြတ်မှုကို ထပ်မံကျူးလွန်လိုက်တာ ဖြစ်ပြီး၊ စစ်ရေးကိစ္စနဲ့မသက်ဆိုင်တဲ့ အရပ်သားပြည်သူတွေကို တိုက်ခိုက်ခံခြင်းကနေ အကာအကွယ်ပေးဖို့ ဂျီနီဗာကွန်ဗင်းရှင်း သဘောတူညီချက်ပါ ပြဋ္ဌာန်းချက်ကို ချိုးဖောက်နေတာ ဖြစ်တယ်လို့ပါရှိပါတယ်။
လူ့အခွင့်အရေးလေ့လာစောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့ HRW က အာရှရေးရာတာဝန်ခံ Phil Robertson က ဒီတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် မြန်မာစစ်တပ်ခေါင်းဆောင်တွေကို ICC တရားရုံးမှာ စစ်ဆေးအရေးယူဖို့ လိုနေတဲ့အကြောင်း ပြောပါတယ်။
”မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင်တွေဟာ ဒီလုပ်ရပ်နဲ့ စစ်ရာဇဝတ်မှု ကျူးလွန်လိုက်တာဖြစ်ပါတယ်။ အခုလိုအရပ်သားပြည်သူတွေ စုဝေးနေတဲ့ နေရာကို တိုက်ခိုက်တာ လက်ခံနိုင်စရာမရှိပါဘူး။ သူတို့အနေနဲ့ ဒီနေရာမှာ အရပ်သား ပြည်သူတွေ စုဝေးပြီး ဂီတဖျော်ဖြေပွဲလုပ်နေတာ မသိနိုင်စရာ အကြောင်းမရှိပါဘူး။ ကေအိုင်အေအဖွဲ့က အာဏာသိမ်းဆန့်ကျင်တော်လှန်ရေး အင်အားစုတွေကို ထောက်ခံနေတဲ့အတွက် လက်စားချေတဲ့ လုပ်ရပ်ဖြစ်ပါတယ်။ စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုနဲ့မဆိုင်တဲ့ အနုပညာရှင်တွေ၊ ပွဲကြည့်ပရိတ်သတ်တွေကို သတ်ဖြတ်ခဲ့တာကိုကြည့်ရင် ဒီမြန်မာစစ်တပ်ဟာ စိတ်ဓာတ်ရေးရာအရကော၊ ကျင့်ဝတ်ပိုင်းဆိုင်ရာအရကော ဘယ်လောက်အထိ ချွတ်ခြုံကျနေသလဲဆိုတာ ပြသနေပါတယ်။ စစ်ခေါင်းဆောင် မင်းအောင်လှိုင်နဲ့ မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင်အားလုံးကို ဒီတိုက်ခိုက်မှုအတွက်ကော မြန်မာနိုင်ငံအနှံ့ကျူးလွန်ခဲ့တဲ့ အခြားတိုက်ခိုက်မှုတွေ အားလုံးအတွက်ကော၊ ICC တရားရုံးမှာ ရုံးတင်စစ်ဆေးပြီး အရေးယူဖို့ လိုအပ်နေတာကို ပြသနေပါတယ်”
အောက်တိုဘာလ ၂၅ ရက် ဒီနေ့မှာ ကျရောက်မယ့် KIO တည်ထောင်တဲ့ ၆၂ နှစ်မြောက် နှစ်ပတ်လည်နေ့အထိမ်းအမှတ် တေးဂီတဖျော်ဖြေပွဲကို အောက်တိုဘာလ ၂၃ ရက်ကစပြီး သုံးရက်ကြာ ပြုလုပ်ရာမှာ ပထမဆုံးနေ့မှာပဲ အခုလို စစ်ကောင်စီကနေ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှု လုပ်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒေသခံအရပ်သားပြည်သူ တစ်ထောင်ကျော်လောက်အထိ ရှိနေတဲ့ ဒီဂီတဖျော်ဖြေပွဲကို စစ်ကောင်စီ လေယာဉ်တွေရဲ့ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ကေအိုင်အေ တပ်ဖွဲ့တွေ၊ ကချင်အနုပညာရှင်အချို့နဲ့ အရပ်သား ၅၀ လောက်အထိ သေဆုံးပြီး ထိခိုက်ဒဏ်ရာရတဲ့သူ ၁ဝဝ ဝန်းကျင် ရှိနိုင်တယ်လို့ ဒေသခံတွေက RFA ကို ပြောပါတယ်။
ကေအိုင်အေ သတင်းနဲ့ ပြန်ကြားရေး တာဝန်ခံ ဗိုလ်မှူးကြီးနော်ဘူကတော့ ဒါဟာ စစ်ကောင်စီက ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ လုပ်ဆောင်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး၊ သေဆုံး ဒဏ်ရာရသူ အရေအတွက်ကို စိစစ်နေဆဲ ဖြစ်တဲ့အတွက် အတိအကျအတည်မပြုနိုင်သေးဘူးလို့ RFA ကို ပြောထားပါတယ်။
အခုအချိန်မှာတော့ စစ်ကောင်စီတပ်တွေဟာ လမ်းတွေ ပိတ်ထားတဲ့အတွက် ပြင်းပြင်းထန်ထန်ဒဏ်ရာရထားသူတွေ ဆေးကုသမှုခံယူဖို့ အခက်အခဲတွေကနေပြီး သေဆုံးသူ ၁ဝဝ ထက်မနည်း ရှိလာနိုင်တယ်လို့ ယူကေနိုင်ငံအခြေစိုက် Burma Campaign UK အဖွဲ့က Mark Farmaner က ပြောပါတယ်။
“မြေပြင်က ဒေသခံတွေရဲ့ပြောပြချက်အရ အနည်းဆုံး လူ ၅၀ ကနေ ၈၀ လောက်အထိ သေဆုံးသွားတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဒီထက်လဲ ပိုလာနိုင်ပါတယ်။ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဒဏ်ရာရထားသူ ၁၀၀ ကျော်လောက် ရှိနေပြီး စစ်ကောင်စီကနေ လမ်းတွေပိတ်ထားတဲ့အတွက် ဆေးရုံကိုသွားပြီး ဆေးကုသမှုခံယူဖို့ အခက်အခဲ ဖြစ်နေကြပါတယ်။ ဒီတိုက်ခိုက်မှု ဖြစ်ပွားချိန်မှာ အဲဒီကွင်းထဲမှာ အနည်းဆုံးလူတစ်ထောင်လောက် ရှိနေတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဒါက စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှု မဟုတ်ပါဘူး။ အရပ်သားပြည်သူတွေရဲ့ ဖျော်ဖြေပွဲ ဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာစစ်တပ်က သူတို့ကိုရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိနဲ့ ပစ်မှတ်ထားတိုက်ခိုက်ခဲ့တာပါ။ ဒီတိုက်ခိုက်မှုဟာ စစ်ရာဇဝတ်မှုကော၊ လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှုပါ မြောက်ပါတယ်”
မြန်မာအမျိုးသားဒီမိုကရက်တစ်မဟာမိတ်တပ်မတော် (MNDAA)၊ တအောင်းအမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော် (TNLA) နဲ့ ရခိုင့်တပ်တော် (AA) တို့ ပါဝင်တဲ့ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့သုံးဖွဲ့ ပူးပေါင်း ထုတ်ပြန်တဲ့ ကြေညာချက်မှာတော့ စစ်ကောင်စီဟာ စစ်ရေးအခြေအနေ ပိုမိုဆိုးဝါးလာတာနဲ့အမျှ စိတ်ဓာတ်ကျဆင်းပြီး လက်နက်အားကိုးနဲ့ အပြစ်မဲ့ပြည်သူလူထုကို ဦးတည်တိုက်ခိုက်တာကို နေ့စဉ်နဲ့ အမျှ ပြုလုပ်နေတဲ့ အကြောင်းနဲ့ ဂျက်တိုက်လေယာဉ်တွေနဲ့ ညအချိန်အလစ်အငိုက်တိုက်ခိုက်ခြင်း၊ လက်နက်ကြီးတွေနဲ့ ရမ်းသန်းပစ်ခတ်ခြင်းတွေဟာ စစ်ရာဇဝတ်မှုနဲ့ လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ပြစ်မှုကျူးလွန်နေတာဖြစ်ကြောင်း အထင်အရှားတွေ့ရတယ်လို့ ပါရှိပါတယ်။
ဒီတိုက်ခိုက်မှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး စစ်ကောင်စီက အောက်တိုဘာလ ၂၄ရက် ညပိုင်းမှာ ကြေညာချက်ထုတ်ပြန်ရာမှာတော့ ဖားကန့်နယ်မြေအတွင်း KIA တပ်မဟာ ၉ နယ်မြေ ကို လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေက တန်ပြန်စစ်ဆင်ရေးဆောင်ရွက်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး ထိတွေ့တိုက်ခိုက်မှုဆိုင်ရာစည်းမျဉ်း Rule of Engagement အတိုင်း ဆောင်ရွက်ခဲ့တာဖြစ်ကြောင်းနဲ့ ဒီတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ပြည်သူ ၅၀ကျော်နဲ့ အနုပညာရှင်တွေ သေဆုံးခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်ဟာ ကောလဟလသာ ဖြစ်တယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။
