ထင်ရှားသည့် နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသား ၂ ဦးကို စစ်ကောင်စီ ကွပ်မျက်မည်ဆိုပါက အကန့်အသတ်မဲ့ ဆိုးကျိုးများနှင့် ရင်ဆိုင်ရမည်ဟု နယ်ပယ်အသီးသီးမှ တုံ့ပြန်နေကြသည်။
၈၈ မျိုးဆက်ကျောင်းသားခေါင်းဆောင် ဦးဂျင်မီ၊ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ဦးဖြိုးဇေယျာသော်တို့အပါအဝင် သေဒဏ်စီရင်ချက် ချခံထားရသူများကို ကွပ်မျက်ပါက စစ်ကောင်စီအနေဖြင့် အကန့်အသတ်မဲ့ဆိုးကျိုး၊ ပိုမိုပြင်းထန်သည့် ခုခံတော်လှန်မှုများနှင့် ကြုံရမည်ဟု နိုင်ငံရေးနယ်ပယ်အသီးသီးမှ ပုဂ္ဂိုလ်များက တုံ့ပြန်ပြောဆိုလိုက်သည်။
အသက်မပြည့်သေးသူ ၂ ဦးအပါအဝင် သေဒဏ်ချခံထားရသူ ၁၁၄ ဦးရှိသည်ဟု စစ်ကောင်စီဖမ်းဆီးခံရသူများနှင့် ပတ်သက်ပြီး စာရင်းပြုစုနေသည့် နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများ ကူညီစောင့်ရှောက်ရေးအသင်း (AAPP) ၏ အချက်အလက်များအရ သိရသည်။
သေဒဏ်စီရင်ခံထားရသူများအနက် ဦးဂျင်မီနှင့် ဦးဖြိုးဇေယျာသော်တို့၏ အယူခံကို ပလပ်လိုက်ပြီး သေဒဏ်အမိန့်ကို အထမြောက်အောင် ဆက်လက်အကောင်အထည်ဖော်နေကြောင်း၊ အမှန်တကယ်သေဒဏ်ချမည့်အကြောင်း စစ်ကောင်စီ၏ ပြောခွင့်ရ ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်းက ဇွန် ၂ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲ၌ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခဲ့ပြီးနောက် နယ်ပယ်အသီးသီးမှ ပြင်းထန်သည့် တုံ့ပြန်မှု ပေါ်ထွက်လာခြင်းဖြစ်သည်။
“သက်ရောက်မှုကတော့ အတိုင်းအဆ မှန်းလို့မရလောက်အောင်ကို ပြင်းထန်မယ်။ လက်စားချေမှုတွေ၊ မြေပြင်တိုက်ပွဲတွေ၊ သံတမန်တိုက်ပွဲတွေကတော့ အကြီးအကျယ်ဖြစ်မယ်။ ပြည်သူလူထုက အကြီးအကျယ်မုန်းတီးမယ်” ဟု နိုင်ငံရေးလေ့လာသူလည်းဖြစ်၊ ဥပဒေပညာရှင်လည်းဖြစ်သူ ဦးကြီးမြင့်က ပြောသည်။
အာဏာသိမ်းစစ်ခေါင်းဆောင်သည် ယင်းတို့အလိုကျ နှစ်ရှည်လများ ရေးဆွဲထားသည့် ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို ဖောက်ဖျက်ကာ အာဏာသိမ်းထားခြင်းဖြစ်ရာ နိုင်ငံတော်ပုန်ကန်မှု၊ နိုင်ငံတော်သစ္စာဖောက်မှုများကို ကျူးလွန်ခဲ့သူများဖြစ်နေကြောင်း ဦးကြီးမြင့်က ထောက်ပြသည်။
“သစ္စာဖောက်မှုတွေကို ကျူးလွန်ထားတဲ့သူတွေတွေ လုပ်တယ်ဆိုတော့ ပိုပြီးတော့ နာကြည်းစရာတွေဖြစ်လာမယ်၊ အဲဒီတော့ တကယ်လုပ်မယ်ဆိုရင် သူပေးဆပ်ရမှာက အတိုင်းအတာအကြီးကြီးပဲ၊ ငါလုပ်ရဲတယ်ဆိုပြီး လုပ်မယ်ဆိုရင်တော့ အဆိုးဆုံးတွေ၊ တော်လှန်မှုတွေ အကန့်အသတ်မရှိဖြစ်မယ်” ဟု ပြောသည်။
တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုဖြစ်သည့် ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး KNU ၏ တွဲဖက်အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးဟောင်း ပဒိုမန်းမန်းကလည်း သေဒဏ်ကျ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများကို ကွပ်မျက်မည်ဆိုခြင်းသည် အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စု၏ ဥပဒေမဲ့လုပ်ရပ်ဟု ဆိုသည်။
“စစ်ကောင်စီကတော့ အကြမ်းဖက်အုပ်စုပဲ၊ သူသတ်ချင်သတ်မယ် လွှတ်ချင်လွှတ်မယ်၊ ဖမ်းချင်ဖမ်းမယ်၊ ဘာဥပဒေမှလည်း မရှိဘူး၊ သူတို့ထုတ်ချင်တိုင်း ထုတ်နေတာ၊ ဒါ အကြမ်းဖက်အုပ်စုတွေရဲ့ လုပ်ရပ်ပဲ” ဟု ပြောသည်။
နိုင်ငံတွင်း ဥပဒေမဲ့သတ်ဖြတ်မှုများ၊ အလွန်ဆိုးရွားသည့် လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများ ထပ်မံကျူးလွန်နေခြင်းကို တုံ့ပြန်ရမည်ဟု ပဒိုမန်းမန်းက ပြောသည်။
“အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စုရဲ့ လုပ်ရပ်တွေကိုတော့ ကျွန်တော်တို့ ကာကွယ်သွားရမှာပဲ အခုဆို ခိုင်ခိုင်မာမာ ဆုံးဖြတ်ချက်ချပြီးသားဖြစ်တယ်။ အဆိုးဆုံးအခြေအနေကိုလည်း ကျော်ဖြတ်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ထားတော့ တော်လှန်ရေးကတော့ ဆက်ပြီးတော့ အရှိန်မြှင့်သွားရမယ်ဆိုတာတော့ သေချာပါတယ်” ဟု ပြောသည်။
စစ်ကောင်စီသည် ၂၀၂၁ အာဏာသိမ်းပြီးချိန်မှစ၍ ပြည်သူ ၁၈၈၇ ဦးကို သတ်ဖြတ်ခဲ့သည်ဟု သိရကြောင်း ဖမ်းဆီးနှိပ်စက် သတ်ဖြတ်ခံရမှုများကို လေ့လာစောင့်ကြည့်နေသည့် ထိုင်းနိုင်ငံ မဲဆောက်မြို့အခြေစိုက် AAPP က ဇွန် ၃ တွင် ထုတ်ပြန် ကြေညာထားသည်။
စစ်ကောင်စီကမူ ထိုကိန်းဂဏန်းမှာ ချဲ့ကားထားခြင်းသာဖြစ်သည်ဟု တုံ့ပြန်သော်လည်း AAPP ကမူ အရေအတွက်အမှန်မှာ ထို့ထက် ပိုဖွယ်ရာသာရှိသည်ဟု ပြောသည်။
စစ်ကောင်စီတပ် စစ်ကြောင်းထိုးနေသည့် စစ်ကိုင်း၊ မကွေး၊ ချင်း၊ ကယား စသည့် ဒေသများတွင် ပြည်သူတို့၏ အိုးအိမ်သောင်းချီ မီးရှို့ဖျက်ဆီးကာ ထောင်ပေါင်းများစွာသော ပြည်သူများကို အိုးမဲ့အိမ်မဲ့ဖြစ်၊ စစ်ဘေးဒုက္ခသည်များ ဖြစ်စေခဲ့သည်။
ဤအခြေအနေတွင် သေဒဏ်စီရင်ချက် ချခံထားရသူများကို ကွပ်မျက်ပါက လူထု၏ မုန်တီးနာကြည်းမှု၊ ပိုမိုအားကောင်းသည့် ဆန့်ကျင်တော်လှန်မှုများ မလွဲမသွေပေါ်ပေါက်လာမည်ဟု အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) ၏ လူ့အခွင့်အရေးဝန်ကြီး ဦးအောင်မျိုးမင်းက ပြောသည်။
“တကယ်တမ်း ကြိုးပေးပြီး သတ်ဖြတ်မယ်ဆိုရင် မလိုလားအပ်တဲ့ တုံ့ပြန်မှုတွေ၊ နာကြည်းမှုကြောင့် ပိုပြီးတော့ ပြင်းထန်တဲ့ ဆန့်ကျင်မှုတွေဖြစ်လာမှာ မလွဲမသွေပါပဲ၊ အကြောက်တရားနဲ့ ခြိမ်းခြောက်ပေမဲ့ စစ်ကောင်စီကို စိန်ခေါ်ရင်ဆိုင်မဲ့ လူထုရဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေ အားကောင်းမယ်ဆိုတာ ကောင်းကောင်းနားလည်သဘောပေါက်ဖို့ လိုပါတယ်” ဟု သူက ဆိုသည်။
စစ်ကောင်စီ အာဏာသိမ်းပြီးနောက် ရာနှင့်ချီသည့် PDF ခေါ် လူငယ်အများစုနှင့် ဖွဲ့စည်းထားသည့် ဒေသကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့များလည်း ရာနှင့်ချီ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ပြီး တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းများနှင့် ပူးပေါင်းကာ စစ်ကောင်စီကို ခုခံတော်လှန်နေကြသည်။
သေဒဏ်ချခံထားရသူများကို ကွပ်မျက်မှုနှင့် ပတ်သက်၍ ကုလသမဂ္ဂ၏ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လူ့အခွင့်အရေးကြေညာစာတမ်း အပိုဒ် (၃) ပါ “လူတိုင်း အသက်ရှင်ခွင့်ရှိသည်” ဟူသည့် ပြဋ္ဌာန်းချက်နှင့် ဆန့်ကျင်နေသည်ဟု NUG ဝန်ကြီး ဦးအောင်မျိုးမင်းက ဆိုသည်။
အလားတူ အာဏာသိမ်းပြီးနောက် တရားစီရင်မှုများတွင် စစ်ခေါင်းဆောင်၏ စီမံခန့်ခွဲမှု အပြည့်အဝရရှိထားသည့် စစ်ခုံရုံးများက စစ်ဆေးပြီး တရားစီရင်ခြင်းကြောင့် မှန်ကန်သည့် တရားစီရင်မှု မဖြစ်ဟုလည်း ဦးအောင်မျိုးမင်းက ပြောသည်။
“သေဒဏ်ပေးမှုအတွက် စွပ်စွဲခံရသူကို စစ်ဆေးတဲ့အခါမှာလည်း ခုခံခွင့်၊ ကာကွယ်ပိုင်ခွင့်၊ တရားဥပဒေအရ လျောက်လဲပိုင်ခွင့် ဒါတွေအားလုံး လိုအပ်တယ်။ လက်ရှိအခြေအနေမှာတော့ မှန်ကန်တဲ့ တရားစီရင်မှုအခွင့်အရေး ဘာမှမရကြတာတွေ့ရတယ်” ဟု ပြောသည်။
မြန်မာနိုင်ငံ၌ သေဒဏ်ပေးကွပ်မျက်မှုအတွက် နိုင်ငံတော်သမ္မတ၏ အတည်ပြုချက်လိုအပ်ပြီး ၁၉၈၈ ခုနှစ် အာဏာသိမ်းစစ်အစိုးရလက်ထက်မှစ၍ ယနေ့အထိ တရားရုံးများက သေဒဏ်အမိန့်ချမှတ်တတ်သော်လည်း အကျဉ်းထောင်တွင် ကွပ်မျက်စီရင်ခြင်း မရှိသေးဟု သိရသည်။
ယခု စစ်ခေါင်းဆောင်က ကွပ်မျက်မည်ဟူသည့် သတင်းကြောင့် အလွန်အမင်းစိုးရိမ်ကြောင်း ဇွန် ၃ ရက်နေ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွင် ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ် ပြောခွင့်ရက ပြောဆိုထားသည်။
အကျဉ်းသားကို ကွပ်မျက်ပါက တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းများကလည်း အလားတူ လက်တုံ့ပြန်မည်ဟု စစ်ကိုင်းတိုင်းအခြေစိုက် Myanmar Defence Force – MDF က ဇွန် ၄ ရက်စွဲဖြင့် ၎င်းတို့၏ Facebook စာမျက်နှာတွင် ကြေညာထားသည်။
စစ်ကောင်စီကမူ ဦးဂျင်မီနှင့် ဦးဖြိုးဇေယျာသော်တို့သည် လက်နက်ပစ္စည်းများနှင့်အတူ ဖမ်းဆီးရမိခြင်း၊ အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှုများပြုလုပ်ခြင်း၊ ပြုလုပ်ရန် ညွှန်ကြားခြင်းတို့ကြောင့် အမှုဖွင့်ခဲ့သည်ဟု ကြေညာခဲ့သည်။ ထို့နောက် စစ်ခုံရုံးက ၎င်းတို့ကို အကြမ်းဖက်မှုဥပဒေ ပုဒ်မ ၄၉ (က)၊ ၅၀ (စျ)၊ ၅၀ (ည)ပုဒ်မ တို့ဖြင့် ဇန်နဝါရီ ၂၁ ရက်တွင် သေဒဏ်ချမှတ်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။
သေဒဏ်ပေးခံထားရသူတို့ကို ကွပ်မျက်ရေးအတွက် အကောင်အထည်ဖော်ရန် ကြိုးပမ်းနေခြင်းသည် အာဏာသိမ်းစစ်ခေါင်းဆောင်အပါအဝင် ယင်း၏ အပေါင်းပါများ နောက်ကျောမလုံခြင်းကို ပြသနေခြင်းဖြစ်သည်ဟု ဦးကြီးမြင့်က ပြောသည်။
“ကြောက်လို့ လုပ်နေတာပါဗျာ၊ ကြောက်ပြီး လုပ်နေတာ၊ သင်္ချိုင်းကုန်းတွေ ကျွန်တော်တို့ ငယ်ငယ်တုန်းကဖြတ်ရင် သူရဲ မကြောက်ဘူးကွဆိုပြီး သီချင်းဆိုပြီး ဖြတ်ပြေးသလိုပေါ့၊ အမှန်ကတော့ ကြောက်နေတာ” ဟု ဦးကြီးမြင့်က ပြောလိုက်သည်။
