၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖော်ဖော်ဝါရီလမှ စ၍ မြန်မာနိုင်ငံရှိ မိသားစု၀င်များသည် စစ်ကောင်စီတပ်များ၏ အကြမ်းဖက်စီးနှင်းမှုများကြောင့် ကွဲကွာရမည့် အကြောက်တရားများနှင့် မသေချာမရေရာမှုများကို ဖိအားပေးရင်ဆိုင်နေရသည်။
တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများနှင့် နိုင်ငံရေးသမားဟောင်းများကို ဖမ်းဆီးမှုများ ပိုများလာသည်နှင့်အမျှ ၎င်းတို့၏ ဆွေမျိုးသားချင်းများသည် ၎င်းတို့ကိုယ်စား ဖမ်းဆီးခံနေရသည်။ ဓားစာခံအဖြစ် ဖမ်းဆီးခြင်းသည် ဂျီနီဗာကွန်ဗင်းရှင်းအောက်တွင် စစ်ရာဇ၀တ်မှု မြောက်သော်လည်း အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီသည် နိုင်ငံတကာ လူ့အခွင့်အရေးဥပဒေများနှင့် အခြေခံမူများကို မထီမဲ့မြင်ပြုခြင်းနှင့် လျစ်လျူရှုခြင်းတို့ကို ဆက်လက် လုပ်ဆောင်နေသည်။
စီးနှင်းမှုများကြောင့် မိသားစု၀င်များသည် ဆိုး၀ါး ခက်ခဲသော ဆုံးဖြတ်ချက်ကိုချရန် ဖိအားပေးခံနေရသည်။ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ၊ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဖိနှိပ်မှုများကြောင့် တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများ၏ ဆွေမျိုးသားချင်းများမှ ၎င်းတို့နှင့် အဆက်အသွယ်များကို ဖြတ်တောက်နေကြသော်လည်း လူ့အခွင့်အရေးကာကွယ်စောင့်ရှောက်သူများမှ ဆွေမျိုးသားချင်းများကို ဒေါသအမျက်ထွက်ခြင်းမရှိပါ။ အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီသည် သက်သေအထောက်အထားမရှိဘဲ သံသယဖြင့် အပြစ်မဲ့ ပြည်သူများကို ဖမ်းဆီးနေပြီး လူမျိုးရေးနှင့် ဘာသာရေးအခြေခံသည့် ဘက်လိုက်မှုများဖြင့် မကြာခဏ ဖမ်းဆီးနေသည်။
ဓားစာခံအဖြစ်ဖမ်းဆီးခံရသော မိသားစု၀င်များသည် ဖမ်းဆီးခံရစဥ် သတ်ဖြတ်ခံနေရသည်။ ပြီးခဲ့သည့်သီတင်းပတ်အတွင်း စစ်ကောင်စီ အလိုရှိသူလူငယ်ကို မတွေ့ရှိသည့်အတွက် တူဖြစ်သူ၏နေရာတွင် ထိန်းသိမ်းခံထားရသည့် အမျိုးသားတစ်ဦးသည် စစ်ကြောရေးတွင် စစ်မေးခံရပြီး နာရီပိုင်းအတွင်း ပြင်းထန်သော ဒဏ်ရာများဖြင့် သေဆုံးခဲ့သည်။ သေဆုံးသူ၏ တူဖြစ်သူမှာ စစ်ကောင်စီ၏ ဖမ်း၀ရမ်း ထုတ်ခံထားရသည့် ထင်ရှားသော ဆန္ဒပြပွဲစီစဉ်သူ တစ်ဦးဖြစ်သည်။ မကြာသေးမီက ဖခင်နှင့်အတူဖမ်းဆီးခံခဲ့ရသည့် အသက် ၁၉ နှစ်အရွယ် ဖုန်းမြင့်အောင်သည် စစ်ကောင်စီ၏ ဖမ်းဆီးချုပ်နှောင်ခံရစဥ်အတွင်း အသတ်ခံခဲ့ရသည်။ ၎င်း၏ စျာပနကို အရပ်၀တ် စစ်အာဏာရှင်တပ်များနှင့် ရဲတပ်ဖွဲ့၀င်များ တက်ရောက်ခဲ့သည်။ မတရားဖမ်းဆီးခံရသည့် ပမာဏ တိုးလာသည့်အတွက်ကြောင့် ဖေဖော်၀ါရီလကတည်းမှ စတင်၍ ဖမ်းဆီးခံရစဥ် သေဆုံးမှုပေါင်း ၁၇၅ မှု ရှိပြီး အကြမ်းဖက်မှုများကို ရပ်တန့်ရန်တောင်းဆိုခဲ့သော ကုလသမဂ္ဂမှ မတရားဖမ်းဆီးခံရမှုများကို ပြစ်တင်၀ေဖန်ခဲ့သည်။
ကလေးသူငယ်များသည်လည်း စစ်ကောင်စီ၏ အပေါင်ခံ ပစ္စည်းမဖြစ် အသုံးချခံနေရသည်။ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံရသည့် သတင်းသမားတစ်ဦ’၏ အသက် ၇ နှစ်အရွယ် သမီးဖြစ်သူကို ၎င်း၏မိခင်မှ သေနတ်များ ၀ယ်ထားသလားဟု မေးမြန်းခဲ့သည်။ ဤကဲ့သို့သော အပြုအမှုများသည် အဆန်းတော့မဟုတ်ပေ။ အကြမ်းဖက်စစ်တပ်သည် ၎င်းတို့အလိုရှိသော အချက်အလက်များ ရရှိရန် ရမ်းကားကြမ်းတမ်းသော အကြပ်ကိုင်သည့်နည်းကို ပုံမှန် အသုံးပြုနေသည်။ အမျိုးသမီးများနှင့်မိန်းကလေးများအပေါ် အကြမ်းဖက်မှုပပျောက်ရေးကို အာရုံစိုက်လာကြစေရန်အတွက် ယခုနှစ်တွင်ပြုလုပ်သော နှစ်စဥ်လုပ်ဆောင်နကျဖြစ်သည့် လူထုပညာပေး ၁၆ ရက်တာလှုပ်ရှားမှုတွင် ရမ်းကားကြမ်းတမ်းသည့် လုပ်ဆောင်ချက်များကို အရေးပေါ် ပြန်လည်လုပ်ဆောင်နေသည်။ အမျိုးသမီးငယ်များ၏ လုံခြုံရေးသည် တရားစီရင်ရေးကို လွှမ်းမိုးချုပ်ကိုင်ထားသော စစ်တပ်နှင့် ပစ်ဒဏ်ကင်းလွတ်ခွင့်ရနေသော စစ်သားများ၏ အောက်အန္တရာယ်ကျရောက်နေသည်။ ဤအသိပေး နိုးဆော်လှုပ်ရှားမှုသည် အမျိုးသမီးများ နေ့စဥ်ကြုံတွေ့နေရသည့် အန္တရာယ်များကို အရေးကြီးသည့် သတိပေးချက်ဖြစ်ပြီး အရေးကြီးသည့် လှုပ်ဆောင်မှုများကို ဦးဆောင်လုပ်ကိုင်နေသည့် အမျိုးသမီးအဖွဲ့အစည်းများကို ဆက်လက်ပံ့ပိုးပေးရမည်ဖြစ်သည်။
တိုင်းရင်းသားဒေသများရှိ ပဋိပက္ခများ
ကယားပြည်နယ်
ကယားပြည်နယ် လွိုင်ကော်မြို့ရှိ ကက်သလစ်ဘုရားရှိခိုးကျောင်းတစ်ခုအား နိုဝင်ဘာ ၂၂ ရက်နေ့တွင် စစ်ကောင်တပ်များ ဝင်ရောက်စီးနင်းခဲ့သည်။ စစ်သားနှင့် ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင် ၂၀၀ ကျော်သည် ဆရာဝန်လေးဦး၊ သူနာပြု၊ ဆေးဝါးကျွမ်းကျင်နှင့် စေတနာ့ဝန်ထမ်း အပါအဝင် စုစုပေါင်း ၁၈ ဦးကို ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။ ထို့အပြင် လူနာနှစ်ဒါဇင်ကျော်ကိုလည်း ဆေးခန်းမှ ဖိအားပေး ပြောင်းရွေ့စေခဲ့သည်။ ဆေးမှတ်တမ်းများကိုလည်း မတရား သိမ်းဆည်းခဲ့သည်။
အကြမ်းဖက်မှုများမှ ဘေးကင်းလုံခြုံရေးအတွက် အရပ်သားပြည်သူများခိုလှုံသည့် ဘာသာရေး ပရိဝုဏ်များတွင် စစ်ကောင်စီ၏ ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်မှုများ တိုးလာနေသည်။
ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင်အများစုနေထိုင်ရာ ကယားပြည်နယ်နှင့် ချင်းပြည်နယ်ရှိ ခရစ်ယာန် ဘုရားကျောင်းများသည် လက်နက်ကြီးများဖြင့် ပစ်ခတ်ခြင်း ခံရကာ မီးလောင်ပျက်ဆီး သွားခဲ့သည်။ အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် လွိုင်ကော်သာသနာနယ်အတွင်းမှ ဘုရားကျောင်း ၁၀ ကျောင်းပျက်ဆီးခဲ့ပြီး လူပေါင်း ၁၀၀,၀၀၀ ကျော် ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင် ခဲ့ရသည်။
မကွေးတိုင်းဒေသကြီး
အာဏာသိမ်းစစ်တပ်နှင့် ဒေသခံကာကွယ်ရေးတပ် (PDF) ကြားတိုက်ပွဲများကြောင့် အပြစ်မဲ့အရပ်သားပြည်သူများ ဆက်လက်ပြီး အိုးအိမ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေရသည်။ မကွေးတိုင်းဒေသကြီး ဆောမြို့နယ်တွင် အာဏာသိမ်းစစ်တပ်၏ အကြမ်းဖက် ပိုမိုဆိုး၀ါးလာသော ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ဒေသခံ ၂၀၀၀ ကျော် ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေရသည်။ အာဏာသိမ်းစစ်တပ်သည် ရဟတ်ယာဥ်ကို အသုံးပြုကာ PDF တပ်စခန်းကို ပစ်ခတ်မှုကြောင့် အနီးအနားရှိ ကျေးရွာများမှ သက်ကြီးရွယ်အိုနှင့် ကလေးသူငယ်များအပါအ၀င် ဒေသခံ ပြည်သူများ ဘေးလွတ်ရာသို့ ထွက်ပြေးခဲ့ရသည်။ တောထဲတွင် ထွက်ပြေး ပုန်းခိုရသည့် ဒေသခံများ၏ ပြောကြားချက်အရ တစ်နေရာမှတစ်နေရာသို အဆက်မပြတ် ထွက်ပြေးခဲ့ရပြီး ကောင်းစွာအိပ်စက်ခွင့်မရှိခဲ့ပေ။ အကြမ်းဖက်စစ်တပ်မှ တောထဲတွင်တွေ့ရှိသူမှန်သမျှကို သူပုန်ဟု သတ်မှတ်ကာ သတ်ပစ်မည်ဖြစ်ကြောင်း ခြိမ်းခြောက်ခဲ့သည်။
ရှမ်းပြည်နယ်
ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်း ဖယ်ခုံမြို့နယ်တွင် စစ်ဘေးရှောင်များကို ကူညီပေးနေသော ကိုညီခင်အတွက် တရားမျှတမှုမရရှိသေးပါ။ ဒေသခံကာကွယ်ရေးတပ်များနှင့် အာဏာသိမ်းစစ်တပ်ကြား တိုက်ပွဲများကြောင့် ဤဒေသသည် အာဏာသိမ်းစစ်တပ်၏ ပြင်းထန်သော ထိုးစစ်ဆင် စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုအောက်တွင်ရှိသော နယ်မြေဖြစ်သည်။ ကိုညီခင်သည် ယခုလအစောပိုင်းတွင် ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရပြီး ဖမ်းဆီးခံရချိန်တွင် စစ်သားများ၏ ရိုက်နှက်ခြင်းကို ခံခဲ့ရသည်။ စစ်ကြောရေးတွင် ၃ ရက်ကြာ စစ်ကြောခံရပြီးနောက် သေဆုံးသည်ဟု ထုတ်ပြန်သော်လည်း အလောင်းကို အာဏာပိုင်များမှ ထုတ်မပေးပါ။
ရှမ်းပြည်နယ် တောင်ပိုင်းမှ မြို့နယ်များတွင် အကြမ်းဖက်မှုများကြောင့် အရပ်သားများ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နရမှု ပုံမှန် ဖြစ်ပွားသည်။ အာဏာသိမ်းစစ်သားများသည် ဒေသခံတို့၏ နယ်မြေများတွင် တပ်စခန်းချနေထိုင်မှုကြောင့် ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ရမှုများကို ပုံမှန်ဖြစ်ပွားစေသည်။ အာဏာသိမ်းစစ်တပ်၏ ဖမ်းဆီးခံရမည်ကို ကြောက်သော်လည်း ၀ေးလံခေါင်သီသောနေရာတွင် စားနပ်ရိက္ခာ၊အမိုးအကာနှင့် ရေမရှိဘဲ ရှင်သန်ရန် အခက်ခဲ ရှိနေသည်။ တောင်သူလယ်သမားများသည် တိုက်ပွဲများကြောင့် အပင်များရိတ်သိမ်းရန် ဘေးကင်းလုံခြုံစွာ သွားရောက်နိုင်ခြင်း မရှိသဖြင့် အသက်မွေး၀မ်းကြောင်းကို ထိခိုက်စေသောကြောင့် သက်ကြီးရွယ်အိုများနှင့် ကလေးသူငယ်များသည် အသက်ရှင်သန်နေထိုင်ရန် စိန်ခေါ်မှုများကို ကြုံတွေ့နေရသည်။
