အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီ၏ တပ်သားများသည် စစ်ကောင်စီအပေါ် သစ္စာခံမှုကိုစွန့်ခွာပြီး ပြည်သူနှင့် အတူရပ်တည်ရန် နွေဦးတော်လှန်ရေးတွင် ပူးပေါင်းရန် ရွေးချယ်ခဲ့ကြသည်။ စစ်အာဏာသိမ်းသည့်အချိန်မှစ၍ ဗိုလ်မှူးကြီးအဆင့် အပါအ၀င် ခန့်မှန်းခြေတပ်သား ၂၀၀၀ ခန့်သည် တပ်မတော်ကို စွန့်ခွာခဲ့ကြသည်။ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG)မှလည်း စစ်ကောင်စီတပ်မှ ထွက်ပြေးလာသူများကို အကာအကွယ်ပေးမည်ဟု ထုတ်ပြန်ကမ်းလှမ်းခဲ့သည်။ စစ်ကောင်စီလက်အောက်မှ ထွက်ပြေးလာသောတပ်သားများသည် လူသတ်သည့် အကြမ်းဖက်စစ်တပ်နှင့် ပတ်သက် ဆက်နွယ်ရသည်ကို အရှက်ရမိကြောင်း ထုတ်ဖော်ပြောကြားခဲ့သည်။ တပ်မတော်၏ အင်အားတစ်ခုလုံးနှင့် နိုင်းယှဥ်လျှင် ပြည်သူ့ရင်ခွင်သို့ ပူးပေါင်းလာသည့်အရေအတွက်မှာ နည်းသော်လည်း ၎င်းသည် တိုင်းပြည်၏ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်မှုတွင် အစဉ်အလာသစ်ဖြစ်သောကြောင့် သိသာထင်ရှားသည်။
လွတ်လပ်စွာထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်နှင့် သတင်းစာနယ်ဇင်းအပေါ် နောက်ဆက်တွဲ တိုက်ခိုက်မှုများသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ လွတ်လပ်စွာထုတ်ဖော်ပြောဆိုင်ခွင့်ကို အားလျော့စေသည်။ Frontier Myanmar မဂ္ဂဇင်း အယ်ဒီတာ Danny Fenster အား အကြောင်းပြချက်မရှိဘဲ ဥပဒေမဲ့ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းထားသည်မှာ ရက်ပေါင်း ၁၀၀ ကျော်ပြီဖြစ်သည်။ မိသားစု၀င်များမှ Danny Fenster အပါအဝင် ဖမ်းဆီးခံထားရသော သတင်းသမားများကို ပြန်လွတ်ပေးရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။ စစ်အာဏာသိမ်းသည့်အချိန်မှစ၍ သတင်းမီဒီယာကို တိုက်ခိုက်ရန် အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီသည် ဥပဒများကို ပြင်ဆင်ခဲ့သည်။ ပြင်ဆင်ခဲ့သည့်ဥပဒေများတွင် သတင်းသမားများကို နှိပ်ကွပ်သည့် ရာဇသတ်ကြီး ဥပဒေလည်းပါဝင်သည်။ သတင်းသမား ၁၀၀ ဦးဖမ်းဆီးခံခဲ့ရပြီး ၄၆ ဦးသည် ဖမ်းဆိးထိန်းသိမ်းခံရဆဲဖြစ်ကာ နှောက်ယှက်တိုက်ခိုက်ခြင်း၊ ညှဉ်းပမ်းနှိပ်စက်ခြင်း၊ ပြင်းထန်စွာရိုက်နှက်ခြင်းနှင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာတိုက်ခိုက်ခြင်းများကို ခံနေရသည်။ ကချင်ပြည်နယ် ဖားကန့်တွင် နှစ်ပတ်ကြာ အင်တာနက်ဖြတ်ပြီးနောက် သတင်းများပြတ်တောက်ခဲ့ပြီး တိုင်းရင်းသားဒေသများတွင် ဆင်ဆာဖြတ်တောက်ခြင်း၏ အကျိုးဆက်ကို ခံစားနေရသည်။
တောင်ကိုးရီးယားသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဒီမိုကရေစီကို ထောက်ခံကြောင်းထုတ်ဖော်ပြောဆိုခဲ့ပြီး အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီကို ပြောင်ပြောင်တင်းတင်း ငြင်းဆန်ကာ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG)ကို ထောက်ခံခဲ့သည်။ အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီတပ်၏ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများနှင့် မတရားဖမ်းဆီးမှုများကို အဆုံးသတ်ရန် တောင်ကိုးရီယားအရာရှိများမှ တောင်းဆိုခဲ့သည်။ ဤကာလအတောအတွင်းတွင် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်သည် စစ်ကောင်စီမှ တရားစွဲဆိုသည့် ပုဒ်မအမျိုးမျိုးကို ရင်ဆိုင်နေရသည်။ ဖြုတ်ချခံရသော နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် အပါအ၀င် တိုင်းဒေကြီးနှင့်ပြည်နယ်မှ ခေါင်းဆောင်များသည် အပြစ်ရှိကြောင်းတွေ့ရှိပါက ထောင်ဒဏ် ၁၅ နှစ်အထိကျခံရနိုင်သည်။ အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီ၏ ဖမ်းဆီးခြင်း၊ စီးနင်းတိုက်ခိုက်မှုနှင့် သတ်ဖြတ်မှုများကို ဆက်လက်ရင်ဆိုင်နေရသောကြောင့် “မယုံနိုင်လောက်အောင်ဖြစ်နေသည့် အခြေအနေဟု”မိသားစု၀င်များမှ ပြောဆိုခဲ့သည်။
အရပ်သားပြည်သူများကို အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှုများဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေပြီး အထူးသဖြင့် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးသည် စစ်ကောင်စီ၏ အကြမ်းဖက်မှုနှင့် ခြိမ်းခြောက်မှုများကို ရင်ဆိုင်နေရသည်။ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးတန့်ဆည်မြို့နယ်ရှိ ကျေးရွာ ၁၀ ရွာသည် အကြမ်းဖက်တပ်၏ စီးနင်းတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ရွာသားများထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ခဲ့ရသည်။ နယ်မြေရှင်းလင်းရေးစစ်ဆင်ရေးတွင် နေအိမ်ပစ္စည်းများ ဖျက်ဆီးခံခဲ့ရပြီး ရွာသားအမြောက်အများ ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရသည်။ စီးနင်းတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် တန့်တည်မြို့နယ်တွင် ဒေသခံရွာသား (၄)ဦးသေဆုံးခဲ့ပြီး (၃)ဦးပျောက်ဆုံးကာ (၁၂) ဦးဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံခဲ့ရသည်။ တစ်ခြားသော ဖြစ်ရပ်တစ်ခုမှာ မွန်ပြည်နယ်တွင် အသက် (၂၇)နှစ်အရွယ်ကိုယ်၀န်ဆောင်အမျိုးသမီးသည် ခင်ပွန်းသည်နှင့်အတူ ငါးဖမ်းပြီးအပြန်လမ်းတွင် ပစ်သတ်ခံခဲ့ရသည်။ ပစ်ခတ်မှုသည် ရမ်းသမ်းပစ်ခတ်မှုဖြစ်ပြီး အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီတပ်တွင် အပြစ်ပေးအရေးယူခံရခြင်းမှ ကင်းလွတ်နေမှုသည် နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း အမြစ်တွယ်နေကြောင်းပြသနေသည်။
တိုင်းရင်းသားဒေသများရှိ ပဋိပက္ခများနှင့် လူ့အခွင့်အရေးအခြေအနေ
ရှမ်းပြည်နယ်
တိုက်ပွဲများကြောင့် ထိခိုက်သေဆုံးမှုနှင့် ရာနှင့်ချီသော အရပ်သားများ ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်း လားရှိုးသို့ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ခဲ့ရသည်။ သြဂုတ်လကုန်ပိုင်းမှစ၍ ဒေသတွင်း၌ ပဋိပက္ခ ပြင်းထန်လျက်ရှိသည်။ တိုက်ပွဲများကြောင့် အရပ်သား ၈၀၀ကျော်သည် မုံးကိုးမြို့နယ်တွင် ခိုလုံလျက်ရှိပြီး တိုက်ပွဲအတွင်း အကြမ်းဖက်တပ်သား အနည်းဆုံး ၁၇ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။ ဒေသခံတို့၏ ပြောကြားချက်အရ အကြမ်းဖက်စစ်တပ်သည် လက်နက်ကြီးများဖြင့် ပစ်ခတ်ခဲ့ပြီး ဒေသခံများသည် လက်နက်ကြီးလာရာလမ်းကြောင်းကို မတွေ့ရှိခဲ့ကြပါ။ လက်နက်ကြီးဖြင့် အပြန်အလှန်ပစ်ခတ်မှုကြောင့် အရပ်သား ၄ ဦး သေဆုံးခဲ့ပြီး တအာင်းရွာတစ်ရွာ မီးလောင်ပျက်ဆီးခဲ့သည်။
ထို့အပြင် မူဆယ်မြိုနယ်တွင် စစ်တပ်မှအလောင်း ၁၇ လောင်းကိုစွန့်ပစ်ထားခဲ့သည်။ သေနတ်ဒဏ်ရာများဖြင့် သေဆုံးနေသော အမျိုးသမီးအလောင်းနှစ်လောင်းကို လည်းတွေ့ရှိခဲ့သည်။
ချင်းပြည်နယ်
ချင်းပြည်နယ်တွင် လူဦးရေ ၉၅% သည် ခရစ်ယာန်ဘာသာ၀င်များဖြစ်ကြပြီး ဘာသာရေးအထိမ်းအမှတ် အဆောက်အအုံများအပြင် ဗုဒ္ဓဘာသာ ဘာသာရေးဆိုင်ရာ ကျောင်းသင်္ခမ်းများကိုပါ ပစ်မှတ်ထားလာသည်။ ခရစ်ယာန်ဘုရားကျောင်းများတွင် အကြမ်းဖက် ဖျက်ဆီးမှုများ၊ ဖောက်ထွင်းမှုများ ဆက်လက်ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး ဓမ္မသီချင်းစာအုပ်များ၊ သမ္မာကျမ်းစာများနှင့် ဘာသာရေးဆိုင်သောပစ္စည်းများကို ဖျက်ဆီးခဲ့သည်။ ပြီးခဲ့သည့်အပတ် ချင်းပြည်နယ်မင်းတပ်နှင့် ဖလမ်းမြို့နယ်များအတွင်း စီးနင်းတိုက်ခိုက်မှုတွင် စစ်ကောင်စီတပ်မှတန်ဖိုးကြီး ပစ္စည်းများ ခိုးယူခြင်း နေအိမ်များဖျက်ဆီးခြင်းနှင့် အဖိုးတန်ပစ္စည်းများ ဖောက်ထွင်းယူဆောင်ခြင်းများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ဒေသခံရွာခံများ၏အဆိုအရ ၀ကောက်ကျေးရွာတွင် အိမ်ခြေ(၅၅) အိမ်အနက် အိမ်အလုံး (၅၀)မှာ ဖောက်ထွင်းခံခဲ့ရသည်။
ကရင်ပြည်နယ်
ကရင်ပြည်နယ်တွင် စစ်ကောင်စီတပ်သည် စစ်ကူအများအပြားပို့ကာ စစ်အင်အားဖြည့်ခဲ့သည်။ တိုက်ပွဲများသည် မသေချာ မရေရာမှုကို ထပ်မံဖြစ်စေသောကြောင့် အရပ်သားပြည်သူတို့၏ အသက်မွေး၀မ်းကြောင်းကို အန္တရာယ်ဖြစ်စေခဲ့သည်။ တပ်သားများ၊လက်နက်နှင့်ရိက္ခာများတိုး လာပြီးနောက် အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့နှင့် ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး (KNU) တို့တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီတပ်၊ နယ်ခြားစောင့်တပ် (BGF)ပူးပေါင်းတပ်နှင့် ကရင်တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ကြား တိုက်ပွဲများသည် အရပ်သားပြည်သူတို့၏ လုံခြုံရေးကို ခြိမ်းခြောက်နေသောကြောင့် ဒေသခံများသည် ဘေးလွတ်ရာသို့ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ခဲ့ရသည်။
သုံးကြိမ်တိုင်အောင် လွတ်မြောက်ခဲ့သောရွာသားတစ်ဦးမှ “ကျွန်တော်တို့ဘာလုပ်နိုင်မှာလဲ။ တိုက်ပွဲကြားမှာ ကျွန်တော်တို့ အပစ်ခံရမှာကို ကြောက်နေရတယ်” ဟုပြောဆိုခဲ့သည်။
