အသွင်ကူးပြောင်းရေးကာလတရားမျှတမှု (TJ) ၏ လုပ်ငန်းစဥ် တခုမှာ အတိတ်မှ ဆိုးရွားသည့် အကြီးအကျယ် လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများ ထပ်မံမဖြစ်ပွားစေရေးအတွက် အာမခံခြင်း (Guarantees of non-recurrence) ဖြစ်သည်။ အတိတ်မှ ဆိုးရွားကြမ်းကြုတ် ရက်စက်မှုများ ထပ်မံမဖြစ်ပွားစေရေးအတွက် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ အပါအဝင် မတရား ဖိနှိပ်သည့် ဥပဒေများ၊ တရားဥပဒေစိုးမိုးရန် တာဝန်ရှိသည့် ရဲတပ်ဖွဲ့၊ အကျဥ်းဦးစီးဌာနကဲ့သို့ ဌာနဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းများ ပြုပြင်ပြောင်းလဲခြင်း၊ နိင်ငံတော် ကာကွယ်ရေးအတွက် တာဝန်ရှိသည့် စစ်တပ်ကဲ့သို့ လက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့များ ပြုပြင်ပြောင်းလဲခြင်းများကို ဆောင်ကြသည့် “အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ ပြုပြင် ပြောင်းလဲရေး” (Institutional Reform) လုပ်ငန်းများဖြင့် ဆောင်ရွက်ကြသည်။
အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲခြင်း သည် TJ လုပ်ငန်းစဥ် ၄ ခုအနက်မှ အနာဂတ်အတွက် ရည်ရွယ်၍ ဆောင်ရွက်သည့် လုပ်ငန်းလည်းဖြစ်သည်။ အဆိုပါ လုပ်ငန်းစဥ်များအား အကြမ်းအားဖြင့် အောက်ပါအတိုင်း တွေ့ရသည်။
၁။ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအသစ် ရေးဆွဲခြင်း
၂။ ပညာရေးစနစ်အတွက် ပြုပြင်ပြောင်းလဲခြင်း
၃။ တရားစီရင်ရေးစနစ် ပြုပြင်ပြောင်းလဲခြင်း
၄။ ကာကွယ်ရေး၊ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များ ပြုပြင်ပြောင်းလဲခြင်း (SSR/DDR)
၅။ ရဲတပ်ဖွဲ့နှင့် အကျဥ်းထောင်စနစ် ပြုပြင်ပြောင်းလဲခြင်း
၆။ ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ ဥပဒေကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲခြင်း
၇။ မတရားသည့် ဥပဒေများ ဖျက်သိမ်း၍ လူ့အခွင့်အရေးအတွက် အာမခံသည့် ဥပဒေ များ ပြဌာန်း ခြင်း
အသွင်ကူးပြောင်းသွားသည့် နိုင်ငံတချို့တွင် တွေ့ရသည့် အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး သာဓကများအဖြစ်-
အိမ်နီးချင်း ထိုင်းနိုင်ငံတွင်၊ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး၊ ပညာရေး ပြုပြင် ပြောင်းလဲမှုတွင် အတိတ်မှ ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် သမိုင်းအမှန်များ ထည့်သွင်းပြဌာန်းရေး၊ တရား ဥပဒေ စိုးမိုးရန် တာဝန်ရှိသည့် ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်များ ချိုးဖောက်နေသည့် ညှဥ်းပန်းနှိပ်စက်မှုနှင့် အတင်းအကြပ် လက်စဖောက်မှုများ ကာကွယ်ရေး ဥပဒေပြဌာန်းရေး စသည့်ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများကို ကျောင်းသားများ၊ အရပ်ဖက် အဖွဲ့အစည်းများနှင့် လူ့အခွင့်ရေးရှေ့နေများက ဦးဆောင် ကြိုးပမ်းကြသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင်လည်း အရပ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းများ ဦးဆောင်ကြိုးပမ်းသည့် အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ ပြုပြင် ပြောင်းလဲမှု များ ရှိခဲ့သည်။ ဥပမာ အနေဖြင့် မြန်မာ့လူ့အခွင့်အရေးကော်မရှင် (MNHRC) ကို လွတ် လပ်သည့် အဖွဲ့အစည်းဖြစ်စေရေး ပြုပြင်ပြောင်းလဲရန် ကြိုးပမ်းမှု၊ အကျဥ်းထောင် စနစ် ပြုပြင်ပြောင်း လဲရေး ကြိုးပမ်းမှုများ ဖြစ်သည်။
