ပြင်းပြင်းထန်ထန် ရိုက်နှက်နှိပ်စက်ထားမှုကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်အနှံ့တွင် ညိုမည်းစွဲဒဏ်ရာ၊ ဦးခေါင်းပေါက်ပြဲဒဏ်ရာ၊ သေနတ်ဒဏ်ရာများနှင့် ရုပ်အလောင်း လက်ထိတ်ခတ်ခံထားရသည်။
တနင်္သာရီတိုင်း၊ သရက်ချောင်းမြို့နယ်၊ တောင်ပျောက်တိုက်နယ်တွင် စစ်တပ်က ဖမ်းဆီးသွားသူကို တစ်ရက်အကြာတွင် မျက်စိပွင့်လျက်အနေအထားဖြင့် အသက်မရှိတော့သော ရုပ်အလောင်းအဖြစ်သာ ဥယျာဉ်ခြံတစ်နေရာတွင် ပြန်တွေ့ခဲ့ရသည်။
သတ်ဖြတ်ခံရသူမှာ ဒေါက်တာလင်းမောင် (ခေါ်) ဦးလင်းမောင်ဖြစ်ပြီး ၂၀၂၂ ဧပြီ ၁ ရက်နေ့က တောင်ပျောက်တိုက်နယ်အတွင်း စစ်ကြောင်းထိုးဝင်ရောက်လာသည့် စစ်တပ်က ဖမ်းဆီးသွားခြင်းဖြစ်သည်ဟု ဒေါင်းမင်းစစ်ဆင်ရေးအဖွဲ့က ပြောသည်။
“လက်ထိတ်လည်း ခတ်ထားတယ်။ ပြီးရင် ကြိုးနဲ့လည်း ချည်ထားတယ်” ဟု ထိုအဖွဲ့၏ ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးဖြစ်သည့် ရဲဘော်ကျောက်ခဲက ဆိုသည်။
ဦးလင်းမောင်မှာ ၁၉၈၈ လူထုအုံကြွမှုကာလကတည်းက စစ်အာဏာရှင်ဆန့်ကျင်ရေးတွင် ကျောင်းသားတပ်မတော် (ABSDF) ၏ ဆေးတပ်သားအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သူဖြစ်သည်။
ဖမ်းတာက ၄၀၅ တပ်ရင်းက တံတားမှာ စောင့်နေတဲ့ အဖွဲ့တွေပဲ၊ မီးရှို့တာက အပေါ်က ဆင်းလာတဲ့ တပ်ရင်းလို့ ပြောတယ်၊ ၁၀၄ တပ်ရင်းလား ၁၀၃ တပ်ရင်းလား မသိဘူး
“သူ့ကို ဒေါက်တာလင်းမောင်၊ ဒေါက်တာလင်းမောင်ဆိုပြီး ခေါ်ကြတယ်။ ချစ်ပြီးခေါ်တာလောက်ပဲ၊ သူက တကယ်တော့ (ဆေးပညာ) ဒေါက်တာဘွဲ့ရတဲ့သူတော့ မဟုတ်ဘူး၊ ဆေးဝါးကျွမ်းကျင် ဆေးမှူးအဆင့်လောက်ပဲရှိတယ်” ဟု ရဲဘော်ကျောက်ခဲက ပြောသည်။
ဧပြီလဆန်းပိုင်းက တောင်ပျောက်တိုက်နယ်မှ မီးရှို့ခံရသည့် တိုက်အိမ်တစ်လုံး၏ အတွင်းပိုင်း မြင်ကွင်း (ဓာတ်ပုံ – ပေးပို့)
ကျောက်အိုင်ရွာတွင် ဥယျာဉ်ခြံလုပ်ကိုင်စဉ် ကျေးရွာများတွင် ဆေးကုသပေးနေသူ တောင်ပျောက်တိုက်နယ်ဇာတိ ၅၆ နှစ်အရွယ် ဦးလင်းမောင်သေဆုံးမှုမှာ တနင်္သာရီတိုင်းတွင် စစ်ကောင်စီတပ် တရားမဲ့သတ်ဖြတ်မှုများထဲမှ သာဓကတစ်ခုဖြစ်သည်ဟု ဒေသခံတို့က ဆိုသည်။
ထိုဖြစ်ရပ်များကို မှတ်တမ်းတင်နေသည့် နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများ ကူညီစောင့်ရှောက်ရေးအသင်း(AAPP) ကလည်း စစ်ကောင်စီတပ်လက်ချက်ကြောင့် သေဆုံးသူ ၁၈၀၃ ဦးထက်မနည်း ရှိနေပြီဖြစ်သည်ဟု ဧပြီ ၂၉ တွင် ထုတ်ပြန်ကြေညာထားသည်။
တရားမဲ့သတ်ဖြတ်မှုများ
ဧပြီ ၁၇ တွင် သရက်ချောင်းမြို့နယ်၊ ကမြိုင်ရွာအနီး စစ်တပ်မော်တော်ယာဉ် ၃ စီး မိုင်းဆွဲတိုက်ခိုက်ခံရသည်ဟု ဆိုကာ ဒေသခံ ၇ ဦးကို ဖမ်းဆီးသွားကြောင်း၊ ထိုအထဲမှ ၂ ဦးကို စစ်တပ်က အလောင်းဖျောက် မီးရှို့သတ်လိုက်ကြောင်း ဒေသခံများက ဆိုသည်။
မီးရှို့အသတ်ခံရသူနှစ်ဦးမှာ သရက်ချောင်းမြို့နယ်၊ ရငဲကျေးရွာရှိ ဦးတင်လတ်ရော်ဘာခြံတွင် အလုပ်လာလုပ်နေသည့် မွန်ပြည်နယ်၊ ကျိုက္ခမီမြို့၊ ရန်အောင်မြေရပ်ကွက်မှ အသက် ၃၄ နှစ်ခန့်ရှိ အလုပ်သမား ကိုကျော်သူစိုးနှင့် သရက်ချောင်းဇာတိ ပိတောက်ငယ်ရွာမှ ကိုဝင်းကျော်တို့ဖြစ်ကြောင်း ဒေသခံတို့က ဆိုသည်။
ကိုဝင်းကျော်မှာ မိဘများကို ကန်တော့ရန် ညီမဖြစ်သူကို သွားကြိုရာ ရငဲရွာအထွက် တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားသည့်နေရာအနီး အဖမ်းခံခဲ့ရခြင်းဖြစ်ပြီး စစ်တပ်က သတ်ဖြတ်ပြီး အလောင်းဖျောက် မီးရှို့ကြောင်း ဒေသခံအချို့က ပြောသည်။
“ဖမ်းတာက ၄၀၅ တပ်ရင်းက တံတားမှာ စောင့်နေတဲ့ အဖွဲ့တွေပဲ၊ မီးရှို့တာက အပေါ်က ဆင်းလာတဲ့ တပ်ရင်းလို့ ပြောတယ်၊ ၁၀၄ တပ်ရင်းလား ၁၀၃ တပ်ရင်းလား မသိဘူး” ဟု ဒေသခံရွာသားတစ်ဦးက ဆိုသည်။
ယင်းသို့ပင် သရက်ချောင်းမြို့နယ်၊ ရန်တောင်ရွာတွင် ဧပြီလ ၂၂ ရက် ည ၆ နာရီ ၄၅ မိနစ်ခန့်က ညောင်ဇင်ရွာဘက်မှ ဆိုင်ကယ်စီးလာသည့် အသက် ၃၀ ခန့်ရှိ ကိုစိုင်းမောင်ဆိုသည့် လူငယ်တစ်ဦးကို စစ်ကောင်စီတပ်က နောက်မှ ကားဖြင့် လိုက်လာပြီး ပစ်သတ်ခဲ့ကြောင်း ဒေသခံများက ဆိုသည်။
ဧပြီလက တနင်္သာရီတိုင်း၊ သရက်ချောင်းမြို့နယ်၊ တောင်ပျောက်တိုက်နယ်အတွင်း စစ်ကောင်စီတပ် မီးရှို့ဖျက်ဆီးမှုအပြီး တွေ့ရသည့် မြင်ကွင်းတစ်ခု (ဓာတ်ပုံ – ပေးပို့)
ကားပေါ်တွင် ပါလာသည့် စစ်ကောင်စီတပ်သား ၁၀ ဦးခန့်က ပစ်ခတ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ဦးခေါင်း သွေးယိုစီးနေသည်ကို တွေ့ရကြောင်း ဒေသခံအမျိုးသားက ပြောသည်။
ကားဟွန်းတီးသံ ကြားရပြီးသည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက် ပစ်ခတ်ခံရသည့် ကိုစိုင်းမောင် သေဆုံးပြီးသည့်နောက် စစ်ကောင်စီတပ်က လူမှားပြီးပစ်မိသည်ဟု ပြောဆိုကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။
ဧပြီ ၂၃ နေ့လယ် ၁၁ နာရီတွင် ကိုစိုင်းမောင်အလောင်းကို စစ်ကောင်စီတပ်က ပြန်လာပို့ပေးခဲ့ကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။
အလားတူ သရက်ချောင်းမြို့နယ် စော်ဖျားကျေးရွာတွင် ဧပြီ ၂၂ နံနက် ၄ နာရီခန့်က ဦးသိန်းယားဆိုသူကို စစ်တပ်က ပစ်သတ်ခဲ့ကြောင်း ဒေသခံအချို့က ပြောသည်။
အသက် ၄၀ ခန့်ရှိ ဦးသိန်းယားမှာ အရက်မူးလာလျှင် အော်ဆဲနေတတ်သူဖြစ်သည်ဟု စော်ဖျားကျေးရွာမှ ဒေသခံအမျိုးသားတစ်ဦးထံမှ သိရသည်။
ဦးသိန်းယား၏ အလောင်းကို စစ်တပ်က ယင်းနေ့နံနက်တွင်ပင် သယ်ဆောင်သွားသည်ဟု သတင်းများထွက်ပေါ်နေသော်လည်း အတည်ပြုနိုင်ခြင်းမရှိသေးပေ။
ဆယ်ကျော်သက်များ ပစ်သတ်ခံရခြင်း
သရက်ချောင်းမြို့နယ်၊ ကင်းရှေ့ရွာတွင် ပန်းရံလုပ်နေသည့် ၁၆ နှစ်အရွယ် မောင်ခန့်ဇင်ထွေး၊ ၁၇ နှစ်အရွယ် မောင်ရဲဇော်ထိုက်နှင့် ၁၈ နှစ်အရွယ် မောင်အောင်သက်ဖြိုးတို့ကို ယခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၇ ရက်နေ့က စစ်ကောင်စီတပ်က သေနတ်ဖြင့် ပစ်ခတ်သတ်ဖြတ်ခဲ့သေးသည်။
ကင်းရှေ့ရွာမှာ သရက်ချောင်းမြို့နယ်ရှိ ကျေးရွာတစ်ရွာဖြစ်ပြီး ထားဝယ်မြို့နှင့် ၁၂ မိုင်ခန့်အကွာတွင် တည်ရှိသည်။
သုံးယောက်ကတော့ အနီးကပ်အပစ်ခံရတယ်၊ အဝေးကနေ လှမ်းပစ်ပြီး မသေသေးလို့ သေနတ်ဒင်နဲ့ ဆောင့်ပြီးမှ အနီးကပ် ပြန်ပြီးပစ်သတ်တာ။ ခန့်ဇင်ထွေးလည်း တင်ပါးမှာ ထိတာကို မသေသေးလို့ သေနတ်ဒင်နဲ့ ထောင်းတာမှာ ဦးနှောက်တွေ ထွက်ကုန်တယ်၊ ပြီးမှ သေနတ်နဲ့ ထပ်ပစ်တာ
ယင်းနေ့နံနက် ၉ နာရီခန့်က စစ်ကောင်စီတပ်နှင့် ဒေသခံပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးပူးပေါင်းအဖွဲ့တို့ သရက်ချောင်းမြို့နယ် စော်ဖျားရွာတွင် တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ဆေးဖြတ်ကုန်းရွာနှင့် ကင်းရှေ့ရွာကြား ကင်းရှေ့ရွာထိပ်တွင် စစ်ကူလာသည့် စစ်ကောင်စီတပ်ကား ၃ စီး ထပ်မံမိုင်းဆွဲခံခဲ့ရသည်။
မိုင်းထိသည့် စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ ကင်းရှေ့ရွာထဲသို့ ပစ်ခတ်ဝင်ရောက်လာမှုကြောင့် ပန်းရန်လုပ်ကွက်တွင် လုပ်နေသည့် အလုပ်သမား ၁၁ ဦး ထွက်ပြေးကြကြောင်း၊ လယ်ကွင်းထဲအထိ လိုက်လံပစ်ခတ်သဖြင့် အလုပ်သမား ၃ ဦး သေဆုံးခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ထွက်ပြေးလွတ်မြောက်ခဲ့သည့် အလုပ်သမားတစ်ဦးက ပြောသည်။
“သုံးယောက်ကတော့ အနီးကပ်အပစ်ခံရတယ်၊ အဝေးကနေ လှမ်းပစ်ပြီး မသေသေးလို့ သေနတ်ဒင်နဲ့ ဆောင့်ပြီးမှ အနီးကပ် ပြန်ပြီးပစ်သတ်တာ။ ခန့်ဇင်ထွေးလည်း တင်ပါးမှာ ထိတာကို မသေသေးလို့ သေနတ်ဒင်နဲ့ ထောင်းတာမှာ ဦးနှောက်တွေ ထွက်ကုန်တယ်၊ ပြီးမှ သေနတ်နဲ့ ထပ်ပစ်တာ” ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။
၁၆ နှစ်အရွယ် မောင်ခန့်ဇင်ထွေးမှာ သာမဏေလူထွက်ပြီး တစ်ရက် ၆၀၀၀ ကျပ်ဖြင့် ပန်းရန်ဝင်လုပ်နေသည်မှာ တစ်လကျော်သာ ရှိသေးသည်ဟု သိရသည်။
မောင်အောင်သက်ဖြိုးနှင့် ရဲဇော်ထိုက်တို့မှာလည်း ဆယ်တန်းကျောင်းသားများဖြစ်ပြီး ပန်းရန်ဝင်လုပ်နေခြင်းဖြစ်သည်ဟု ၎င်းတို့၏ မိသားစုဝင်များက ပြောသည်။
ယင်းအပြင် ရေဖြူမြို့နယ်၊ ကံပေါက်ကျေးရွာ၊ လှည်းတန်းရပ်ကွက်၊ ရတနာလမ်းတွင် စစ်ကောင်စီတပ်နှင့် ပက်ပင်းတိုးသည့် အသက် ၂၀ ဝန်းကျင် လူငယ်နှစ်ဦးမှာလည်း စစ်ဆေးမခံဘဲ ဆိုင်ကယ်မောင်းပြေးရာ စစ်ကောင်စီတပ်၏ ပစ်ခတ်မှုကို ခံခဲ့ရပြီး အသက် ၁၉ နှစ်အရွယ် ကိုဟိန်းဟိန်း သေဆုံးကာ အဖော်လိုက်ပါလာသူမှာလည်း ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည့် ဖြစ်ရပ် ဧပြီလ ၄ ရက် နေ့လယ်ပိုင်းက ဖြစ်ပွားခဲ့သေးသည်။
တနင်္သာရီတိုင်းတွင် စစ်ကောင်စီတပ်များက စစ်ဘေးရှောင်များကို ဖမ်းဆီးကာ လူသားဒိုင်းအဖြစ် ခေါ်ဆောင်ခြင်း၊ ထွက်ပြေးသူများကို ပစ်ခတ်သတ်ဖြတ်ခြင်း၊ ရွားများကို ဝင်ရောက်ပစ်ခတ်ကာ မီးရှို့ဖျက်ဆီးခြင်း၊ ပစ္စည်းများလုယက်ယူဆောင်ခြင်းတို့ ဆက်တိုက်လုပ်ဆောင်နေသည်ဟု ဒေသခံတို့က ဆိုသည်။
ဧပြီလ ၂ ရက်နှင့် ၃ ရက်နေ့တို့တွင် ဝင်းကဖော်ကျေးရွာမှ နေအိမ် ၁၀ လုံး၊ ကျောက်အိုင်ကျေးရွာမှ နေအိမ် ၂ လုံး၊ တဲတစ်လုံး၊ မယ်ကဲကျေးရွာမှ နေအိမ် ၂ လုံး စုစုပေါင်း နေအိမ် ၁၅ လုံးခန့်ကို စစ်တပ်က မီးရှို့ဖျက်ဆီးခဲ့ပြီး ဆိုင်ကယ် ၁၄ စီး၊ ကား၁ စီး၊ စပါးကျီ ၁ ခု၊ ငွေသား သိန်း ၂၀၀ ခန့်ကိုလည်း မီးရှို့ဖျက်ဆီးခဲ့ကြောင်း ဒေသခံအချို့က ဆိုသည်။
ကျွန်မတို့လည်း စဉ်းစားနေတာပဲ၊ ဘယ်မှာနေရင် ကောင်းမလဲလို့၊ ဘယ်နားမှလဲ နေလို့မလုံခြုံတော့ဘူး
တနင်္သာရီတိုင်းတွင် စစ်ရေးလှုပ်ရှားနေသည့် စစ်ကောင်စီတပ်မှာ သရက်ချောင်းမြို့နယ်အခြေစိုက် ခ.မ.ရ ၄၀၃၊ ၄၀၄၊ ၄၀၅ ခြေမြန်တပ်ရင်းများနှင့် ထားဝယ်အခြေစိုက် ခ.လ.ရ ၂၅ တပ်ရင်းတို့ဖြစ်သည်ဟု သိရကြောင်း ရဲဘော်ကျောက်ခဲက ဆိုသည်။
ဒေသခံတို့အတွက် လုံခြုံမှု
ပြည်သူများအပေါ် ဖိနှိပ်မှု၊ သတ်ဖြတ်မှု၊ နေအိမ်များ မီးရှို့ဖျက်ဆီးမှုတို့ကို စစ်ကောင်စီက စစ်ရေးဗျူဟာအရ ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ လုပ်ဆောင်နေခြင်းဖြစ်သည်ဟု အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ NUG ၏ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာဝန်ကြီး ဦးအောင်မျိုးမင်းက မတ် ၁၆ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွင် ပြောဆိုထားသည်။
ထိုသို့လုပ်ဆောင်ခြင်းမှာ လူသားမျိုးနွယ်တစ်ခုလုံးအပေါ် ကျူးလွန်သည့် ရာဇဝတ်မှုနှင့် စစ်ပွဲဆိုင်ရာ ရာဇဝတ်မှုမြောက်သည်ဟု ကောက်ချက်ချနိုင်ကြောင်း ၎င်းက ဆိုသည်။
တနင်္သာရီတိုင်း တောင်ပျောက်တိုက်နယ်အတွင်း ဧပြီလဆန်းပိုင်းတွင် စစ်ကောင်စီတပ်က နေအိမ် ၁၄ လုံး မီးရှို့ခဲ့သည်။ (ဓာတ်ပုံ – ပေးပို့)
မတ် ၂၁ရက်နေ့က ကုလသမဂ္ဂလူ့အခွင့်အရေးအထူးစုံစမ်းစစ်ဆေးရေးအရာရှိ Tom Andrews က လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီတွင် တင်သွင်းခဲ့သည့် မြန်မာနိုင်ငံအကြောင်း အစီရင်ခံစာတွင်လည်း စစ်ကောင်စီ၏ လုပ်ရပ်များမှာ လူသားမျိုးနွယ်တစ်ခုလုံးအပေါ် ကျူးလွန်သည့်ရာဇဝတ်မှုနှင့် စစ်ပွဲဆိုင်ရာ ရာဇဝတ်မှုမြောက်သည်ဟု ပြောဆိုထားသည်။
စစ်ကောင်စီကမူ Tom Andrews သည် “၎င်း၏လုပ်ပိုင်ခွင့်ကို အလွဲသုံးစားပြုခဲ့” သည်ဟု တုံ့ပြန်ခဲ့သည်။
“အထူးအစီရင်ခံစာတင်သွင်းသူ၏ ဆန်းစစ်လေ့လာမှုများသည် မျှတမှုမရှိ ဘက်လိုက်မှုရှိကြောင်း ထင်ရှားစွာ တွေ့ရသည်” ဟု ဧပြီ ၄ ရက်နေ့ စစ်ကောင်စီနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန၏ ထုတ်ပြန်ချက်တစ်စောင်တွင် ဖော်ပြသည့်နည်းနှင့် တုံ့ပြန်လိုက်သည်။
ကုလသမဂ္ဂလူ့အခွင့်အရေးကောင်စီတွင် မြန်မာလူ့အခွင့်အရေးအခြေအနေကို နာရီပေါင်းများစွာ အချိန်ဖြုန်း ဆွေးနွေးကြခြင်းမှာ နိုင်ငံရေးအရ ဖိအားပေးလိုသည့် ဆောင်ရွက်ချက်သာ ဖြစ်သည်ဟုလည်း ထိုထုတ်ပြန်ချက်က ဆိုသည်။
နိုင်ငံတကာက မည်မျှပင် စောင့်ကြည့်ထောက်ပြလင့်ကစား မြန်မာပြည်တောင်ပိုင်းမှ ဒေါက်တာလင်းမောင်ကဲ့သို့ လူမဆန်စွာ နှိပ်စက်သတ်ဖြတ်ခံရမှုများက ဆက်လက်ရှိနေဆဲဖြစ်သည်။
ဤအခြေအနေတွင် သရက်ချောင်းမြို့နယ်၊ အလယ်စုရွာမှ တိုက်ပွဲရှောင်ခဲ့ရသည့် ဒေသခံအမျိုးသမီးတစ်ဦးက ပြည်သူအများအပြားမှာ ခိုကိုးရာမဲ့ပြီး လုံခြုံမှုကင်းမဲ့သည့် အခြေအနေနှင့် ရင်ဆိုင်နေကြရသည်ဟု ပြောသည်။
“ကျွန်မတို့လည်း စဉ်းစားနေတာပဲ၊ ဘယ်မှာနေရင် ကောင်းမလဲလို့၊ ဘယ်နားမှလဲ နေလို့မလုံခြုံတော့ဘူး” ဟု ထိုအမျိုးသမီးက ပြောလိုက်သည်။
