ဒီဇင်ဘာ ၂၄ ရက် ခရစ္စမတ်အကြိုနေ့က ကယားပြည်နယ်၊ ဖရူဆိုမြို့နယ်၊ မိုဆိုရွာအနီး အစုအပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မီးရှို့မှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ ဒေသအခြေစိုက် ကရင်နီလူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့ KnHRG က စာရင်းပြုစုနေပြီး ဒီဇင်ဘာ ၂၇ ရက် ဒီကနေ့ထိ သေဆုံးတဲ့ ရုပ်အလောင်း ၂၇ ခုကို အတည်ပြုနိုင်ပြီလို့ ပြောပါတယ်။
Save the Children အဖွဲ့က ဝန်ထမ်းနှစ်ဦး အပါအဝင် နောက်ထပ် လူ ၁၄ ဦးကတော့ ပျောက်ဆုံးနေဆဲလို့ ဆိုပါတယ်။
မိသားစုဝင်တွေရဲ့ စာရင်းပေးပို့ချက်အရ ပျောက်ဆုံးနေသူတွေထဲမှာ ဖရူဆိုမြို့နယ် လောဂျာကျေးရွာက လေးယောက်၊ ခိုးရခူရွာက တစ်ယောက်၊ Save The Children ဝန်ထမ်း နှစ်ယောက်၊ လွိုင်ကော်မြို့က စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦး အပါအဝင် ခုနစ်ယောက် စုစုပေါင်း ၁၄ ယောက်ဖြစ်တယ်လို့ KnHRG တာဝန်ရှိသူက ပြောပါတယ်။
မိုဆိုရွာအနီးက အသတ်ခံရတဲ့ ရုပ်အလောင်းတွေကို စစ်တပ်က ဖျက်ဆီးဖို့ ကြိုးစားနေတဲ့အတွက် အခု ပျောက်ဆုံးနေသူ ၁၄ ယောက်ပါ သတ်ဖြတ်မီးရှို့ခံရမှု ရှိ မရှိဆိုတာကို အတည်ပြုဖို့ ခက်ခဲနေတယ်လို့ ကရင်နီလူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့ KnHRG ရဲ့ ညွှန်ကြားရေးမှူး ကိုဗညား က ပြောပါတယ်။
“အခု အဲဒီနေရာကိုတော့ ဒီဘက်ခြမ်း ကရင်နီအင်အားစုတွေပေါ့နော်။ KNDF နဲ့ KA ကတော့ အဲဒီအနီး အနားမှာတော့ ရှိတယ်ပေါ့နော်။ တပ်ကလည်း အဲဒီ အနီးအနားမှာပဲရှိတယ်။ ကျွန်တော်တို့ သိသလောက် က တပ်က အဲဒီနေရာကို အတင်းတိုးပြီးတော့မှ သူတို့ မီးရှို့သတ်ဖြတ်ခဲ့တဲ့ အလောင်းတွေကို ဖျက်ဆီးဖို့ အတွက် ကြိုးစားနေတယ်ဆိုတာကို ကနဦးသိရတယ်။ အဲဒီအတွက်ကြောင့်မလို့ ဒီဘက်ခြမ်းကလည်း နောက်ထပ်သွားပြီးတော့ စစ်ဆေးမှုတွေ အရိုးတွေကောက်ယူဖို့အတွက် ဘယ်လိုမှမလုပ်နိုင်တဲ့ အခြေ အနေမှာ ရှိတာပေါ့နော်”
သူ့ရဲ့မောင်ငယ်အပါအဝင် လောဂျာကျေးရွာက ပျောက်ဆုံးနေသူ လေးယောက်ဟာ စစ်ဘေးရှောင်ဖို့အတွက် ရွာကနေ လွိုင်ကော်ကို ထွက်အသွား လမ်းခုလတ်မှာ ပျောက်ဆုံးနေတာလို့ ပျောက်ဆုံးနေဆဲ လူငယ်တစ်ဦးရဲ့ အစ်မဖြစ်သူက RFA ကို ပြောပါတယ်။
“ကျွန်မတို့ စစ်ရှောင်တာက မိသားစုအလိုက် သွားကြတာလေ။ ကျွန်မအဖေနဲ့ သူ့ညီလေးတို့ သူ့အစ်မတို့ အဲဒီလို မိသားစုအလိုက် သွားကြတာပေါ့။ အဲဒီလိုသွားနေကြရင်း တစ်မိသားစု ကျန်နေသေးတယ်ဆိုပြီး သူတို့ ပြန်ခေါ်ဖို့ သွားတာ။ ကျွန်မမောင်လေးနဲ့ ကျွန်မအဒေါ်ရဲ့ ကလေးတစ်ယောက်နဲ့ နောက်ထပ် အဒေါ် ကလေး နှစ်ယောက်တောင် ပါသွားသေးတယ်။ သူတို့ လေးယောက်ပြန်ကြတာ လေးယောက်စလုံး ကားနှစ်စီးနဲ့ ပြန်တာ အကုန်ပါသွားတယ်လေ”
ကရင်နီပြည်နယ် အတိုင်ပင်ခံကောင်စီကလည်း အမျိုးသမီးနဲ့ ကလေးငယ်တွေ အပါအဝင် ကယားပြည်နယ် က လူ ၄၀ ခန့် အစုအပြုံလိုက်သတ်ဖြတ်မှုဟာ စစ်ကောင်စီဘက်က လူသားမျိုးနွယ်ပေါ် ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ ကျူးလွန်တဲ့ပြစ်မှုဖြစ်တယ်လို့ ဒီကနေ့ ကြေညာချက်ထုတ်ပြန်ပြီး ပြစ်တင်ရှုတ်ချလိုက်ပါတယ်။
ဒီလိုအစုအပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှုတွေအတွက် သူတို့အနေနဲ့ တရားမျှတမှုရအောင် ဆောင်ရွက်သွားမှာဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတကာရာဇဝတ်ခုံရုံး ICC အနေနဲ့လည်း ဒီကိစ္စကို အရေးယူနိုင်ဖို့အတွက် အချိန်နဲ့တပြေးညီ လုပ်ဆောင်သင့်တယ်လို့ ကရင်နီပြည်နယ်အတိုင်ပင်ခံကောင်စီက တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
နိုင်ငံတကာ ကူညီကယ်ဆယ်ရေးအဖွဲ့တစ်ခုဖြစ်တဲ့ Save The Children အဖွဲ့က ဝန်ထမ်းနှစ်ယောက်လည်း အခုချိန်ထိ ပျောက်ဆုံးနေပြီး၊ သူတို့အဖွဲ့သုံးတဲ့ ကားတစ်စီး အခင်းဖြစ်တဲ့ မိုဆိုရွာအနီးမှာ မီးလောင်ထားတာ တွေ့ရတယ်လို့ Save The Children Myanmar က ဒီဇင်ဘာ ၂၅ ရက်က အတည်ပြုထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
ဒီကိစ္စ အသေးစိတ် ထပ်မံသိရှိနိုင်ဖို့အတွက် ရန်ကုန်ရှိ Save the children ရုံးကို RFA က ဒီကနေ့ ဖုန်းခေါ် ခဲ့ပေမဲ့ ပျောက်ဆုံးဝန်ထမ်းတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တာဝန်ရှိသူတွေ အရေးပေါ်အစည်းအဝေးလုပ်နေကြောင်းသာ တာဝန်ကျဝန်ထမ်းတစ်ဦးက ပြန်လည်ဖြေကြားခဲ့ပါတယ်။ Save the children အဖွဲ့က ပျောက်ဆုံးနေတဲ့ ဝန်ထမ်းနှစ်ဦးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အတိအကျ ထပ်မံသိရှိနိုင်ဖို့အတွက် အဖွဲ့တာဝန်ရှိသူတွေထံ RFA က အီးမေးကတဆင့် စာရေးမေးမြန်းထားဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။
“တပ်က အဲဒီနေရာကို အတင်းတိုးပြီးတော့မှ သူတို့ မီးရှို့သတ်ဖြတ်ခဲ့တဲ့ အလောင်းတွေကို ဖျက်ဆီးဖို့အတွက် ကြိုးစားနေတယ်ဆိုတာကို ကနဦးသိရတယ်”
ကုလသမဂ္ဂထိပ်တန်းအရာရှိတစ်ဦးဖြစ်တဲ့ ကုလသမဂ္ဂ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ ညှိနှိုင်းရေးရုံးအကြီးအကဲ Martin Griffiths က ဒီသတ်ဖြတ်မှုအပေါ် ပြစ်တင်ရှုတ်ချလိုက်ပြီး အပြစ်ရှိသူတွေကို စုံစမ်းဖော်ထုတ်အရေး ယူပေးဖို့ စစ်ကောင်စီကို မနေ့က ကြေညာချက်ထုတ်ပြန် တောင်းဆိုလိုက်ပါတယ်။
Save the children လိုပဲ ၁၉၉၅ ခုနှစ်ကတည်းက မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကူညီကယ်ဆယ်ရေးအလုပ်တွေ လုပ်ကိုင် နေတဲ့ Care International အဖွဲ့ကလည်း ဖရူဆိုမြို့နယ် မိုဆိုရွာ အစုအပြုံလိုက်သတ်ဖြတ်မှုကို ပြစ်တင်ရှုတ် ချလိုက်ပြီး အရပ်သားတွေနဲ့ ကူညီကယ်ဆယ်ရေးအဖွဲ့တွေအပေါ် အကြမ်းဖက်ကျူးလွန်မှုတွေကို ချက်ချင်း ရပ်တန့်ဖို့ မနေ့က တောင်းဆိုလိုက်ပါတယ်။
ကယားပြည်နယ်က စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေကို ကူညီပေးနေသူတစ်ဦးကတော့ ကုလသမဂ္ဂ အပါအဝင် နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းအတွေအနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံက သတ်ဖြတ်မှုတွေအပေါ် ပြစ်တင်ရှုတ်ချနေရုံနဲ့ မပြီးဘဲ ဒီထက်ပိုလုပ်သင့်တယ်လို့ တိုက်တွန်းပါတယ်။
“ဓမ္မနဲ့ အဓမ္မကြားမှာ ကျွန်တော်တို့က တောင့်ခံနိုင်သလောက် ကြိုးစားပြီး တောင့်ခံတယ်။ အဆုံးထိတော့ ကျွန်တော်တို့သွားနေပြီ သွားလည်းသွားနေမှာပါ။ ဒီနိုင်ငံတကာကျတော့ ကျွန်တော်တို့ကို ဘယ်လိုမျိုး ပါဝင်ပတ်သတ်မှုရှိမလဲ။ သူတို့က တကယ်ပဲ ပြည်ပနိုင်ငံရေး မစွက်ဖက်ရေးကိုပဲ ဆက်သွားမလား။ EU သော်လည်းကောင်း၊ ကုလသော်လည်းကောင်း သူတို့က ဒီလိုပဲ စိုးရိမ်နေတယ်။ ရှုတ်ချတယ်။ အဲဒီလောက် ပဲ၊ အဲဒီလိုပဲ ရှိတော့မလား”
စစ်ကောင်စီပြောခွင့်ရသူ ပြန်ကြားရေး ဒုဝန်ကြီး ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်းကတော့ အပြန်အလှန်ပစ်ခတ်ရင်း သေဆုံးတာလို့ တုန့်ပြန်ပါတယ်။
“ယာဥ် ခုနစ်စီးကို လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့နဲ့ တွေ့တယ်။ ဆိုတော့ စစ်ဆေးပြီး ရပ်တန့်ခိုင်းတယ်။ ရပ်တန့်ခိုင်း တော့ မောင်းပြေးတယ်။ မောင်းပြေးတဲ့အတွက်ကြောင့်မို့ ကျနော်တို့ဆီက လက်နက်ငယ်နဲ့ ပစ်ခတ်တယ်။ အဲဒါကြောင့်မို့လို့ ကားပေါ်ကလည်း ကျနော်တို့ပြန်ပစ်တယ်။ အနောက်တောင်ဘက်ကပ်လျှက်ကလည်း အကြမ်းဖက် အင်အား ၂၀ လောက်က လုံခြုံရေးအဖွဲ့ကိုပဲ ပစ်တယ်။ RPG နဲ့ ပစ်တာရှိတယ်။ ကျနော်တို့ ကားကို ဟန့်တားခဲ့တာမျိုးလည်းရှိတယ်။ ယာဥ်တွေ မီးလောင်ခဲ့တာရှိတယ် အဲဒီအတွက် ပြန်လည်စစ် ဆေးတဲ့အခါ ကျည်ထိမှန်သေဆုံးတာရှိတယ်။ ပြီးရင် ကားမီးလောင်တာတွေရှိတယ်။ အဲဒီမှာတော့ အလောင်း ၂၅ လောင်း တွေ့တယ်။ ကျား ၂၄ ယောက် မတစ်ယောက် တွေ့ပါတယ်။ ကျား ၂၄ ယောက် မတစ်ယောက်ကလည်း ကျနော်တို့ခန့်မှန်းသလောက် အသက် ၂၀ နဲ့ ၄၀ ဝန်းကျင်ကြားရှိတယ်”
ဒီအဖြစ်အပျက်ကြောင့် ကရင်၊ ကယား၊ ချင်းနဲ့ မကွေးတိုင်းက သူတို့ရဲ့ စီမံကိန်းတွေကို ယာယီရပ်ဆိုင်း ထားမယ်လို့ ရန်ကုန်ရှိ Save The Children အဖွဲ့က ဒီဇင်ဘာ ၂၅ ရက် ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ပြောထားပါတယ်။
မိုဆိုကျေးရွာဖြစ်ရပ်ကြောင့် ကူညီကယ်ဆယ်ရေးအဖွဲ့တွေ လုပ်ငန်းရပ်ဆိုင်းရမှုနဲ့ ကယ်ဆယ်ရေးဝန်ထမ်းတွေ ကို ပစ်မှတ်ထားတိုက်ခိုက်မှုအပေါ် ဝမ်းနည်းစိတ်ထိခိုက်ရတယ်လို့ ကရင်ပြည်နယ်က စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေ ကို အကူအညီပေးနေတဲ့ ဒေါကလူကွန်ယက်အဖွဲ့ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး ယအဲ့န က ပြောပါတယ်။
“လုံးဝကို မြင်ရတာတွေက စိတ်မကောင်းဘူးပေါ့နော်။ စိတ်မကောင်းလည်းဖြစ်ရပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ ဒေသမှာလည်း အဲဒီလိုမျိုး မဖြစ်ပါစေနဲ့လို့ပဲ ဆုတောင်းရတာပေါ့နော်။ အဲဒီလို စစ်ဘေးရှောင်ကူညီတဲ့ သူကရှိပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့အဖွဲ့ဝင်ထဲမှာလည်း သူတို့အရင်တုန်းက ဖမ်းဆီးနှိပ်စက်ပြီးတော့ ဆေးရုံ တက်ရ အသက်ဆုံးရှုံးရတဲ့ လူငယ်တစ်ယောက်လည်းရှိခဲ့တယ်။ အခုလည်း သူတို့ဖမ်းထားတဲ့သူဖြစ်မှာကို ကျွန်တော်တို့လည်း စိုးရိမ်တွေးကြောက်မိတာပေါ့နော်”
ကိုယ်တိုင် ဖမ်းဆီးခံရမယ့်အန္တရာယ်နဲ့ ကြုံခဲ့ဖူးတဲ့ ချင်းပြည်နယ်နဲ့ မကွေးက စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေကို ကူညီပေးနေသူတစ်ဦးကတော့ ဒီဖြစ်ရပ်အပေါ် ပြစ်တင်ရှုတ်ချလိုက်ပြီး ကြောက်ရွံ့ပေမယ့် လုပ်စရာရှိတာကို ဆက်လုပ်သွားမယ်လို့ RFA ကို ပြောပါတယ်။
“အဲဒီလိုမျိုးကျတော့ နားလို့လည်း မဖြစ်ဘူးလေနော်။ ဘယ်လိုပဲ အခက်အခဲရှိပါစေ။ အစ်မတို့ကို ဖမ်းဖို့ သုံးမိနစ်လောက်လေးအလိုမှာ လွတ်သွားတာရှိတယ်။ အဲဒီလိုမျိုး လေးငါးကြိမ်မကဘူး။ အစ်မ အမျိုးသား ဆိုလည်း သူတို့ အိမ်ထဲအထိ ခေါ်သွားတဲ့အခြေအနေတောင်မှရှိတယ်။ မိန်းကလေးဆိုတော့ ကြောက် လည်း ကြောက်တယ်။ ဒါပေမဲ့ ကြောက်တဲ့စိတ်က ပျောက်ပျောက်သွားပြီးတော့ အစ်မအနေနဲ့ အဆုံးအထိ ပါဝင်သွားမယ်ပေါ့နော်။ တခြားသူတွေကိုလည်း အဆုံးထိပါဝင်စေချင်တယ်”
နိုင်ငံတကာအနေနဲ့ စစ်ကောင်စီကို အရေးယူသင့်တဲ့ အချိန်ထက်ကို ကျော်လွန်နေပြီလို့လည်း သူက ဆိုပါတယ်။
ကရင်နီပြည်နယ် အတိုင်ပင်ခံကောင်စီ လက်အောက်ခံ ကရင်နီပြည်ရဲဌာန KSP ကတော့ ကယားပြည်နယ် ဖရူဆိုမြို့နယ် မိုဆိုရွာက အစုအပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မီးရှို့မှုကို အတိအကျစုံစမ်းနေပြီး တစ်ကမ္ဘာလုံးသိအောင် ဖော်ထုတ်သွားမယ်လို့ ပြောထားပါတယ်။
