အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီက စိန်ရတု ပြည်ထောင်စုနေ့ အထိမ်းအမှတ်အဖြစ် အကျဉ်းသား ၈၀၀ ကျော်အား လွတ်ငြိမ်းခွင့် ပြုပေးရာတွင် ပြစ်မှုအကျဉ်းသားများသာ ပါဝင်ခဲ့ပြီး နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများ မပါဝင်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။
စစ်ကောင်စီ အနေဖြင့် ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေပုဒ်မ ၄၀၁ အား ကိုင်စွဲကာ ပြစ်ဒဏ်ကျ အကျဉ်းသား ၈၁၄ ဦးနှင့် အင်း စိန်ထောင်တွင် ပြစ်ဒဏ်ကျခံနေရသည့် သီရိလင်္ကာနိုင်ငံသား ၇ ဦးတို့အား “နောက်တကြိမ် ပြစ်မှု ထပ်မံကျူးလွန်ပါက ၎င်းပြစ်ဒဏ်အပြင် ယခုကျခံရန် ကျန်ရှိသော ပြစ်ဒဏ်များကိုပါ ဆက်လက် ကျခံပါမည်” ဟူသည့် စည်းကမ်းသတ်မှတ် ချက်ဖြင့် လွှတ်ပေးခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။
စစ်အာဏာရှင် ဆန့်ကျင်ရေးလှုပ်ရှားမှုကြောင့် အင်းစိန်ထောင်တွင်း ဖမ်းဆီးတရားစွဲဆိုခံရသူများအား ရှေ့နေအဖြစ် လိုက် ပါဆောင်ရွက်ပေးနေသူ တဦးက “သဘောက နိုင်ငံတကာကိုတော့ အကျဉ်းသားတွေ လွှတ်ပေးတယ်ဆိုပြီး မျက်လှည့် ပြ ချင်တာ။ နိုင်ငံရေး ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ ထိန်းသိမ်းထားတဲ့ သူတွေကိုတော့ မလွှတ်ဘူးကွာဆိုတဲ့ ပုံစံပေါ့။ တကယ်က သက် သက်ကို ဦးနှိမ်ထားတဲ့ ပုံစံပြချင်တာပေါ့” ဟု ပြောသည်။
ယနေ့ လွတ်ငြိမ်းတွင် အင်းစိန်အကျဉ်းထောင်မှ ၉၆ ဦး၊ မန္တလေး အိုးဘိုထောင်မှ တရုတ်နိုင်ငံသား ၁ ဦး အပါအဝင် ၄၀ ဦး၊ ပဲခူး-ပြည်ထောင်မှ ၁၃ ဦး၊ မွန်ပြည်နယ်ရှိ အကျဉ်းထောင်နှင့် အလုပ်စခန်းများမှ ၇၀ ဦးနှင့် ရခိုင်ပြည်နယ်မှ ၂၁ ဦးတို့ ပါဝင် လွတ်မြောက်လာခဲ့ကြောင်း သိရသည်။
စစ်ကောင်စီ အနေဖြင့် နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများအား လွတ်ငြိမ်းခွင့် မပေးခဲ့သော်လည်း ထောင်နှစ် ၈၀ ချမှတ်ထားသည့် ကရင်ပြည်နယ် ဝန်ကြီးချုပ် ဒေါ်နန်းခင်ထွေးမြင့်အား ထောင်ဒဏ် ထက်ဝက် လျှော့ပေါ့ပေးကြောင်းနှင့် ရက္ခိုင့်တပ်တော် (AA) အဖွဲ့ဝင်နှင့် ဆက်စပ်သူများ ဟုဆိုကာ ဖမ်းဆီးထားသူ ၄၆ ဦးတို့အား အမှုပိတ်သိမ်းကာ လွှတ်ပေးကြောင်းလည်း အာဏာသိမ်း စစ်ခေါင်းဆောင်က ကြေညာခဲ့သည်။
AA နှင့် ပတ်သက်၍ အမှုပိတ်သိမ်းကာ လွှတ်ပေးသူများတွင် ၂၀၁၉ ဧပြီလကတည်းက ဖမ်းဆီးခံရပြီး အကြမ်းဖက်မှု ပုဒ်မ များဖြင့် တရားစွဲဆိုခံထားရသည့် မြောက်ဦးမြို့နယ်၊ လက္ကာကျေးရွာမှ ၂၃ ဦးလည်း ပါဝင်ကာ ယနေ့ညနေ့ပိုင်းတွင် စစ်တွေထောင်မှ ပြန်လည် လွတ်မြောက်လာခဲ့ကြောင်း သိရသည်။
၎င်းတို့ ဖမ်းဆီးခံရစဉ်တွင် စုစုပေါင်း ၂၇ ဦး ဖြစ်ပြီး ၃ ဦးမှာ စစ်ကောင်စီတပ်၏ စစ်ကြောရေးတွင် သေဆုံးခဲ့ရကြောင်း သိရ သည်။
စစ်ကောင်စီ အနေဖြင့် ယခုကဲ့သို့ အကျဉ်းသားများအား လွတ်ငြိမ်းခွင့် ပြုပေးခြင်းမှာ ကြိုဆိုရမည် ဖြစ်သော်လည်း ရာဇသတ်ကြီးဥပဒေပုဒ်မ ၅၀၅-က အပါအဝင် နိုင်ငံရေးပုဒ်မများဖြင့် စွပ်စွဲကာ ဖမ်းဆီးခံထားရသည့် နိုင်ငံရေး အကျဉ်းသား များ လွတ်ငြိမ်းတွင် ပါဝင်ခြင်း မရှိသည့်အပေါ် ဝေဖန်မှုများလည်း ရှိနေသည်။
မန္တလေးမြို့ခံ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားဟောင်းတဦးက “ယုံကြည်ချက်ကြောင့် အကျဉ်းကျခံနေရသူတွေ၊ ထောင်ချခံနေရ သူတွေ ပါမလာတာတော့ စိတ်မကောင်းစရာပေါ့။ နိုင်ငံရေးအရ အဖမ်းခံရတဲ့သူတွေကို စကစက ကြောက်လို့ လွှတ်မပေးရဲ တာလို့ပဲ မြင်တယ်။ နိုင်ငံရေးသမားစစ်စစ်တွေက အမိန့်အာဏာနဲ့ အုပ်ချုပ်ချင်တဲ့ အာဏာရှင်ကို အမြဲတော်လှန်နေမှာ ပဲလေ။ ချုပ်ပြောရမယ်ဆိုရင် အခုဖြစ်နေတာက အာဏာရှင်ကြောင့် ဖြစ်နေရတာတွေဆိုတော့ အာဏာရှင်စနစ် လွတ်ငြိမ်း မှသာ ပြီးဆုံးမှု ဖြစ်တဲ့အတွက် စစ်အာဏာရှင်ကို အားလုံးတော် လှန်ကြဖို့လိုတယ်” ဟု ပြောသည်။
၂၀၂၀ အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်ကို ငြင်းပယ်ကာ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းခဲ့ပြီးနောက် နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံ ပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့် သမ္မတ ဦးဝင်းမြင့်တို့ အပါအဝင် နိုင်ငံတဝှမ်း လူပေါင်း ၁၀,၀၀၀ ကျော် စစ်ကောင်စီ၏ အကြမ်းဖက် ဖမ်းဆီးခြင်းခံခဲ့ရပြီး စစ်ကောင်စီ၏ အကြမ်းဖက်ပစ်ခတ်ခြင်းနှင့် စစ်ကြောရေးစခန်းများတွင် နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်း မှုများကြောင့် ၁,၅၀၀ ဦးကျော် သေဆုံးခဲ့ရပြီး ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများ ကူညီစောင့်ရှောက်ရေးအသင်း (AAPP) ထုတ်ပြန်ထားချက် အရလည်း စစ်တပ် အာဏာသိမ်း သည့် ၂၀၂၁ ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်မှ ၂၀၂၂ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၁ ရက်ထိ ဖမ်းဆီးချုပ်နှောင်ခံထားရသူ ၉,၀၈၇ ဦးရှိပြီး ၎င်းတို့ထဲမှ ၇၀၃ ဦးမှာ ထောင်ဒဏ်များ ချမှတ်ခြင်းခံထားရကြောင်း သိရသည်။
ယင်းသို့ ထောင်ဒဏ် ချခံရသူများတွင် အသက် ၁၈ နှစ်အောက် ကလေးငယ် ၂ ဦး အပါအဝင် ၄၅ ဦးမှာ သေဒဏ် ချမှတ် ခံထားရကြောင်းလည်း AAPP က ထုတ်ပြန်ထားသည်။
အဆိုပါ အချက်အလက်များသည် AAPP အနေဖြင့် လက်လှမ်းမီ စာရင်းပြုစုထားနိုင်သည့် အရေအတွက်များသာ ဖြစ်ပြီး လက်တွေ့မြေပြင်တွင် သေဆုံး၊ ဖမ်းဆီးခံရသူများမှာ ယခုထက် ပိုများနိုင်ကြောင်းလည်း ၎င်းတို့က ဆိုထားသည်။
နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများအရေး ကူညီဆောင်ရွက်နေသူတဦးက “ဒီနေ့ အကျဉ်းထောင်ထဲ ရောက်နေတဲ့ နိုင်ငံရေး အကျဉ်းသားတွေ လွတ်မြောက်ဖို့အတွက်က ကျနော်တို့လို ထောင်အပြင်မှာ ရှိနေသူတွေအားလုံး ညီညီညွတ်ညွတ် နဲ့ နွေဦးတော်လှန်ရေးကို နိုင်အောင်တိုက်မှ ရမှာပါ။ တော်လှန်ရေးနိုင်မှ စစ်မှန်တဲ့ လွတ်မြောက်မှု ဖြစ်မှာပါ” ဟု ပြော သည်။
အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီ အနေဖြင့် ယနေ့တွင် စိန်ရတု ပြည်ထောင်စုနေ့ အမည်ခံကာ ငွေကုန်ကြေးကျများသည့် ဗိုလ်ရှု သဘင် အပါအဝင် အခမ်းအနားများ ကျင်းပခဲ့သော်လည်း ကျောင်းသားလူငယ်များက အတုအယောင် ပြည်ထောင်စုနေ့ အဖြစ် သမုတ်ခဲ့ကြပြီး ဗမာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ ကျောင်းသားသမဂ္ဂများအဖွဲ့ချုပ်ကလည်း ယနေ့တွင်ပင် ရန်ကုန်မြို့၌ အတု အယောင် ပြည်ထောင်စုဝါဒ အမြစ်ပြတ်တော်လှန်ရေးနှင့် စစ်အာဏာရှင် ဆန့်ကျင်ရေး ဆန္ဒပြလှုပ်ရှားမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ကြ သည်။
တဖက်တွင်လည်း အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) က ဦးဆောင်ကာ အွန်လိုင်းမှတဆင့် ပင်လုံစာချုပ်ချုပ်ဆိုခြင်း ၇၅ နှစ်မြောက်နေ့အဖြစ် အခမ်းအနား ကျင်းပခဲ့ရာ ပင်လုံစာချုပ်ပါ ကတိကဝတ်များအား NUG က ဦးဆောင်တာဝန်ယူ ရမည်ဖြစ်ပြီး တောင်တန်းဒေသနှင့် တိုင်းရင်းသားအင်အားစုများကလည်း ပူးပေါင်းပါဝင်ကြရန် အရေးကြီးကြောင်း ကချင် လွတ်လပ်ရေးတပ် (KIA) စစ်ဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဂွန်ထမ် ဂမ်ရှောင်က အခမ်းအနားတွင် တိုက်တွန်း ပြောကြားခဲ့သည်။
