တရားမျှတမှုစာစောင် (ဒီဇင်ဘာလ)

အကျဥ်းချုပ် ခြုံငုံသုံးသပ်ချက်

ယခုလအတွင်းတွင် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် (NLD) မှ တိုင်းရင်းသားနိုင်ငံရေးပါတီများ နှင့် နိုင်ငံရေးအရ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးနိုင်ရန် နှင့် ဘုံသဘောတူညီချက်ကိုရရှိရေးအတွက် ကြိုးပမ်းအားထုတ်ရန် အလုပ်အဖွဲ့ကို ဖွဲ့စည်း ခဲ့သည်။ ရှမ်းတိုင်းရင်းသားများ ဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ပါတီ(SNLD) ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ စိုင်းညွန့်လွင်မှ ဖိတ်ခေါ်မှုနှင့် ပတ်သက်၍ မတုံ့ပြန်နိုင်သေးကြောင်း Frontier Myanmar အားပြောကြားခဲ့သည်။ ထိုဖိတ်ခေါ်စာတွင် တိုင်းရင်းသား ပါတီများနှင့်လက်တွဲလုပ်ကိုင်ရန် မျော်လင့်ကြောင်းသာ ဖော်ပြထားပြီး မည်သည့်ကမ်းလမ်းချက်မှ မပါ၀င်ခဲ့ပါ။ အသစ် ဖွဲ့လိုက်သော အလုပ်အဖွဲ့သည် တိုင်းရင်းသား ပါတီများ နှင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရန် လျှင်မြန်စွာ ကြိုးစားခဲ့သော်လည်း ဖိတ်ခေါ်စာတွင် လက်တွဲလုပ်ဆောင်မှုတိုးတက်ရန်သာအကြံပြုထားပြီး တိုင်းရင်းသား ပါတီများ ၏ မျှော်မှန်းချက်မှာ NLD နှင့် ယခင်လက်တွဲလုပ်ဆောင်မှု အခြေအနေများကြောင့် သတိထားရသည့်အခြအနေတွင် ရှိသည်။ ယုံကြည်မှု တည်ဆောက်ခြင်းသည် အစပြုခြင်း၏ အခြေခံအုတ်မြစ် ဖြစ်သည်။

မြန်မာ့တပ်မတော် နှင့် ရက္ခိုင့်တပ်တော် (AA)အကြား တိုက်ပွဲမျာ:ကြောင့် နေရပ်စွန့်ခွါ ထွက်ပြေးရသည့် ဒုက္ခသည် အချို့သည် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲအပြီး သုံးပတ်အကြာနှစ်ဖက် ခေါင်းဆောင်များ တွေ့ဆုံညှိနိုင်းမှုအပြီး တွင် နေရပ် ပြန်သွားခဲ့သည်။ နှစ်ဖက်အကြား တိုက်ပွဲများကြောင့် လူပေါင်း (၂၃၀၀၀၀) ခန့် နေရပ်စွန့်ခွါခဲ့ရပြီး (၃၀၀) ခန့် သေဆုံး ခဲ့ရသည်။ (၄၆) နှစ်မြောက် ရခိုင်ပြည်နယ်နေ့တွင် သမ္မတဦး၀င်းမြင့်မှ ငြိမ်းချမ်းရေး နှင့် ရခိုင်ပြည်နယ် တည်ငြိမ် အေးချမ်းရေးအတွက် ညီညွတ်သည့်စုပေါင်းအင်းအားဖြင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန် တိုက်တွန်း တောင်းဆို ခဲ့သည်။ လက်ရှိချိန်တွင် နှစ်ဦးနှစ်ဖက်လုံသည် အပစ်ခတ်ရပ်စဲ နှင့် ပတ်သက်ပြီး တိတ်တဆိတ် တွေ့ဆုံ ဆွေနွေးမှုကို လေ့လာစောင့်ကြည့် နေကြသည်။ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းများနှင့် အစိုးရကြား ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဥ်တွင် တပ်မတော်မှ ပါ၀င်သင့်ကြောင်းအကြံပေးခဲ့သည်။ တပ်မတော်အနေဖြင့် အစိုးရ အပါအဝင် ငြိမ်းချမ်းရေးကော်မရှင်နဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လျှင် ပိုပြီးကောင်းမွန် သင့်တော်မည်ဟု အမျိုးသားဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ် NLD ပြန်ကြားရေး ကော်မတီ အတွင်းရေးမှူး မုံရွာအောင်ရှင်မှ ပြောကြားခဲ့သည်။

တပ်မတော်နှင့် ရက္ခိုင့်တပ်တော် (AA) တာဝန်ရှိသူများနှင့် ‘ဝ’တပ်ဖွဲ့ထိန်းချုပ်ဒေသ ပန်ဆန်းတွင် တွေ့ဆုံဆွေးနွေး ခဲ့ကြ သည်။ “ငြိမ်းချမ်းရေး နှင့် ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာကိစ္စတွေကို ဆောင်ရွက်နိုင်ရန်၊ နှစ်ဖက်အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးကိစ္စ သေချာအောင် လုပ်ဆောင်နိုင်ရန် ကိစ္စတွေများကို အဓိကထားပြီး လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြသည်” ဟု AA ပြောခွင့်ရပုဂ္ဂိုလ် ခိုင်သုခ မှ ပြောကြားခဲ့သည်။ NCA ကိုလက်မှတ်မထိုးထားသော တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းများသည် တပ်မတော်နှင့် အစိုးရ အားတွေ့ဆုံပြီး C0VID-19 ကြောင့် နှောင့်နှေးခဲ့သော ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဥ်အတွက် ဆွေးနွေး ညှိနှိုင်းမှုများလုပ်ဆောင်သွားရန် ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။

ဤကာလအတွင်းတွင် ရခိုင်အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းများမှ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပနိုင်ခဲ့ခြင်း မရှိသည့် ရခိုင်ပြည် နယ်ရှိ ဒေသ များတွင် ရွေးကောက်ပွဲ အမြန်ဆုံး ကျင်းပနိုင်ရန်အတွက် သက်ဆိုင်ရာတာဝန်ရှိသူများ အနေဖြင့် ဝိုင်းဝန်းကူညီ ဆောင်ရွက်ပေးရန် သမ္မတဦးဝင်းမြင့်၏ မေတ္တာရပ်ခံ တောင်းဆိုချက်ကို အလျှင်အမြန် အကောင်အထည် ဖော်ရန် တောင်းဆို ခဲ့သည်။ မဲဆန္ဒရှင်များ မဲပေးပိုင်ခွင့်ဆုံးရှုံးခြင်းသည် ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိဖြင့် လုပ်ဆောင်မှုဖြစ်ကြောင်း ပြောဆိုမှုများရှိခဲ့သည်။ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲရလာဒ်အရ အနိုင်ရရှိထားသည့် ရခိုင်အမျိုးသမီး လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် များအား စစ်ဘေးရှောင် အမျိုး သမီးများ အရေးနှင့်ပတ်သက်ပြီး လွှတ်တော်အတွင်းမှလုပ်ဆောင်ပေးရန် တိုက်တွန်း မှုများ ရှိခဲ့သည်။ ပြည်တွင်းစစ်ကြောင့် အပစ်မဲ့ပြည်သူများစွာ စစ်ဘေးရှောင်ခဲ့ရပြီး တပ်မတော်နှင့် AA တို့ကြားတိုက်ပွဲ များနည်းပါလာမှုကြောင့် ဒုက္ခသည် ၃၀၀၀၀ ခန့် အိမ်ပြန်ခဲ့ကြသည်။ စစ်ဘေးဒုက္ခသည် ၂၀၀၀ ခန့်သည် စစ်ဘေးရှောင် စခန်းများတွင် ဆက်လက်ခိုလှုံနေကြရပြီး ရခိုင်တိုင်းရင်းသား ကွန်ကရက်၏ အဆိုအရ ၆၀% သော စစ်ဘေးရှောင် များမှာ အမျိုးသမီးများဖြစ်ကြပြီး ကျန်းမာရေး၊ လုံခြံရေးစောင့်ရှောက်မှုများလို အပ်လျှက်ရှိသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်

ပျောက်ဆုံးသူ ၁၈ ဦးအတွက် မိသားစု၀င်များအမှုဖွင့်ရာ ရဲစခန်းမှလက်မခံ ၊ ဒီဇင်ဘာလ (၁၁) ရက်

ရခိုင်ပြည်နယ် ကျောက်တော်မြို့နယ်မှာ ပြီးခဲ့တဲ့ မတ်လထဲတွင် မြန်မာ့တပ်မတော်မှ ဖမ်းသွားသော ဒေသခံ ၁၈ ယောက်မှာ ယခုချိန်ထိ ပျောက်နေတဲ့အတွက် မိသားစု၀င်များမှ ဒုတိအကြိမ် အမှုဖွင့် တိုင်တန်းခြင်း ကို ရဲစခန်းမှ လက်မခံခဲ့ပေ။ မတ်လ ၁၃ ရက်နေ့တွင် တင်းမရွာသစ်က ၈ ယောက်၊ မတ်လ ၁၆ ရက်နေ့တွင် တင်းမကြီးရွာမှ ရွာသား ၁၀ ယောက်ကို စုစုပေါင်း ၁၈ ယောက် မြန်မာ့တပ်မတော်က ဖမ်းဆီးသွားခဲ့သည်ဟု မိသားစုတွေမှ ပြောဆိုခဲ့ပြီး ထိုပြောဆိုချက်ကို တပ်မတော်ဘက်မှ ငြင်းဆိုခဲ့သည်။

တင်းမကျေးရွာမှ ရွာသား ၁၈ဦး ပျောက်ဆုံးသည့်ကိစ္စတွင် တပ်မတော်မှ ဖမ်းဆီးထားခြင်း မရှိဘူး ဆိုသော ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနဘက်မှ တုံ့ပြန်ချက်ကို မြန်မာနိုင်ငံအမျိုးသား လူ့အခွင့်အရေး ကော်မရှင်မှ ယုံကြည်သည့် အတွက် သီးခြားအနေနဲ့ ကွင်းဆင်းပြီး စုံစမ်းစစ်ဆေးတာ မရှိဘူးလို့ ကော်မရှင်ဥက္ကဋ္ဌ ဦးလှမြင့်မှ ပြောဆိုခဲ့သည်။ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်ခံနေရပါတယ်လို့ တိုင်ကြားလာတဲ့ ပြည်သူတွေဆီကို လှမ်းပြီးတော့ ဆက်သွယ်တာတို့၊ မေးမြန်းတာတို့၊ စုံစမ်းတာတို့ မရှိဘဲနဲ့ တစ်ဖက်ကအသံနဲ့ပဲ လူ့အခွင့်အရေး ကော်မရှင်က လမ်းဆုံးနေတဲ့ အခြေအနေမှာ ရှိနေတယ်ဟု ကျောက်တော်မြိုနယ့် ပြည်သူ့လွတ်တော် ကိုယ်စားလှယ် မှ ပြောကြားခဲ့သည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်သည် ကလေးသူငယ်အခွင့်အရေး ဆုံးရှုံးမှုနဲ့ သေဆုံးမှုအများဆုံး ပြည်နယ်ဖြစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ (၁၆) ရက်

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရခိုင်ပြည်နယ်သည် ပြည်တွင်းစစ်ကြောင့် ကလေးသူငယ်များ ထိခိုက်သေဆုံး မှု အများဆုံး ဖြစ်နေပြီး မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပြဌာန်းထားသော ကလေးသူငယ်အခွင့်အရေး ဥပဒေထဲမှ ရပိုင်ခွင့်များ ဆုံးရှုံးနေရ သည် ဟု အရပ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းများမှ ထောက်ပြပြောဆိုခဲ့သည်။ ဇန်နဝါရီ မှ စက်တင်ဘာ (၉)လ အတွင်း မြန်မာနိုင်ငံတွင် မြေမြှုပ်မိုင်းနဲ့ စစ်ကျန်လက်နက် ပေါက်ကွဲမှုကြောင့် တစ်နိုင်ငံလုံးတွင် သေဆုံးခဲ့သော ကလေး (၁၅) ယောက် ရှိပြီး ထိုအထဲမှ (၁၃) ယောက်သည် ရခိုင်ပြည်နယ်မှ ဖြစ်သည်ဟု ယူနီဆက် အစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြထား ပါသည်။

ပြည်သူ့ရေးရာနှင့် နိုင်ငံသားအခွင့်အရေး ချိုးဖောက်ခံရ သည်ဟု အရပ်ဘက် အဖွဲ့အစည်းမှ ထုတ်ဖော်၊ ဒီဇင်ဘာလ (၂၁) ရက်

Generation Wave အဖွဲ့၏ သတင်းမီဒီယာအခြေပြု လေ့လာစောင့်ကြည့်မှုအရ ဇွန်လ ၁၆ရက်မှ စက်တင်ဘာလ ၁၅ရက်အထိ ” မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း ဖြစ်ပွားခဲ့ သော ပြည်သူ့ရေးရာ နှင့် နိုင်ငံရေး အခွင့် အရေးချိုးဖောက်ခံရမှုများ” ဆိုင်ရာ အစီရင်ခံစာတွင် မတရားဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခြင်း ခံရသူ (၁၂၄) ဦး ၊ဥပဒေမဲ့သတ်ဖြတ်ခြင်း ခံရသူ (၄၆) ဦး နှင့်လွတ်လပ်စွာ သွားလာခွင့် ပိတ်ပင်တားဆီး ခြင်းခံရသူ (၅၈) ဦးရှိခဲ့သည်။ မတရား ဖမ်းဆီး ထိန်းသိမ်း ခံခဲ့ရသူများတွင်-ကျောင်းသား သမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင် (၂၃)ဦး၊ လူ့အခွင့်အရေး ကာကွယ်မြှင့်တင်သူ (၈)ဦး၊ နိုင်ငံရေးပါတီဝင် (၂)ဦး သတင်းမီဒီယာ (၁)ဦး အပါအဝင် မတရားဖမ်းဆီး ထိန်းသိမ်း ခံခဲ့ရကြောင်း တွေ့ရှိရပါသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် မိုင်းထိပြီးမသန်စွမ်းဖြစ်သွားသူများ၏ ဘဝပြန်လည်ထူထောင်ရေးတွင် အစိုးရ၏ အကူအညီများလိုအပ်၊ ဒီဇင်ဘာလ (၂၄ )ရက် ၂၀၂၀

ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော စစ်ပွဲကာလအတွင်း မြေမြုပ်မိုင်းပေါက်ကွဲ၍ မသန်စွမ်း ဖြစ်သွား ရသူများ၏ ဘဝပြန်လည်ထူထောင်ရာတွင် အစိုးရ၏ အကူအညီများလိုအပ်နေကြောင်း မိုင်းထိ ဒဏ်ရာ ရရှိခဲ့သူများမှ ပြောကြားသည်။ Rakhine Ethnics Congress ၏အဆိုအရ မြေမြှုပ်မှိုင်း နှင့် တစ်ခြား သောပေါက်ကွဲစေသောစစ်လက်နက်များကြောင့် သေဆုံးသူ (၂၂)ဦးနှင့် ထိခိုက်ဒဏ်ရာ ရရှိသူ (၇၃) ဦး ရှိခဲ့သည်။

ချင်းပြည်နယ်

ရက္ခိုင့်တပ်တော် (AA) မှ ထိန်းသိမ်းထားသော ချင်းလူငယ်ပြန်လွတ်လာ၊ ဒီဇင်ဘာ (၁၆) ရက် ၂၀၂၀

၄ လခွဲကျော်ကြာ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံထားရသည့် ဆလိုင်းအောင်စိုးအား ရက္ခိုင့်တပ်တော် (AA) တပ်ဖွဲ့မှ ဒီဇင်ဘာလ (၁၅) ရက်နေ့က ပြန်လည်လွှတ်ပေးလိုက်သည့်အပေါ် ဝမ်းသာကြိုဆို ကြောင်း နှင့် လွှတ်မြောက် နိုင်ရန် ဝိုင်းဝန်းကူညီ ပေးကြသူများကိုလည်း ကျေးဇူးတင်ရှိ ကြောင်း ခူမီးချင်းလူမျိုးနွယ်စုများ ပေါင်းစပ် ညှိနှိုင်းရေးကော်စီ KACC မှကြေညာ ချက်ထုတ်ပြန် ခဲ့သည်။ KACC ၏ စာရင်းအရ ပလက်ဝ မြို့နယ်တွင် ၂၀၁၅ခုနှစ်မှ လက်ရှိချိန်ထိ ရက္ခိုင့် တပ်တော်(AA) မှ ဖမ်းဆီးထားသော အရပ်သား အားလုံးပေါင်း (၁၀၅) ဦးထိရှိခဲ့ပြီး (၈၄ )ဦးမှာ ပြန်လည် လွတ်မြောက် လာပြီး ဖြစ်ကာ (၂၂) ဦးမှာလက်ရှိအချိန်ထိ လွတ်မြောက်လာ ခြင်း မရှိသေးကြောင်းသိရသည်။

ချင်းစစ်ဘေးရှောင်များ အကူအညီလိုအပ်၊ ဒီဇင်ဘာ (၁) ရက် ၂၀၂၀

အမ်းစစ်ဘေးရှောင်များအတွက် အလှူရှင်ရှားပါးလာမှုကြောင့် စစ်ဘေးရှောင်များအနေ ဖြင့် အခက် အခဲကြုံနေရ ကြောင်းသိရသည်။ အမ်းမြို့ပေါ်သို့ ရောက်ရှိလာကြသည့် စစ်ဘေးရှောင်ပြည်သူများသည် ရခိုင်ပြည်နယ် အမ်းမြို့နယ် ဒါးလက်အုပ်စုအတွင်းရှိ ကျေးရွာပေါင်း (၄၀) ကျော်မှ ဒေသခံများဖြစ်ကြပြီး မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် ရက္ခိုင့်တပ်တော် (အေအေ) နဲ့ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားမှုကြောင့် ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင် ကြခြင်း ဖြစ်သည်။ အမ်းမြို့အတွင်းရှိ စစ်ရှောင်ဒုက္ခသည် စခန်း (၁) တွင် လူဦးရေ ၂၀၀ ကျော်၊ ဒုက္ခသည်စခန်း (၂)တွင် လူဦးရေ (၄၀၀) ကျော်၊ ပြင်ပတွင် အိမ်ဌားရမ်းနေထိုင်သူနှင့် စုစုပေါင်း ချင်းစစ်ရှောင်ပြည်သူ (၄၃၀၀) ဝန်းကျင် ရှိကြောင်း သိရသည်။

ရှမ်းပြည်နယ်

တောင်ကြီးမြို့ရှိ ကွာရန်တင်းစင်တာတွင် အမျိုးသမီးတစ်ဦးဓားထောက်အဓမ္မပြုကျင့်ခံရ၊ ဒီဇင်ဘာလ (၂)ရက် ၂၀၂၀

တောင်ကြီးမြို့ တောင်ကြီးတက္ကသိုလ် ကွာရန်တင်းစင်တာ နန်းဝတီအမျိုးသမီးဆောင်တွင် ကွာရန်တင်း ဝင်ရောက်နေသော အမျိုးသမီးတစ်ဦးကို ဓားထောက်ပြီး အဓမ္မပြုကျင့်မှု နိုဝင်ဘာ ၂၉ ရက်နေ့ ညနေပိုင်းက ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ထိုဖြစ်ရပ်ကြောင့် ကွာရန်တင်း ၀င်နေသောအမျိုးသမီးများ၏ လုံခြုံရေးကို ပို၍ ဂရုစိုက်ရန် အာဏာပိုင်များအား တောင်ဆိုမှုများရှိခဲ့သည်။

လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များကြားတိုက်ပွဲများကြောင့် ရွာသား (၁၀၀) ကျော် စစ်ဘေးရှောင် တိမ်းရှောင်ရ၊ ဒီဇင်ဘာလ (၁၀ )ရက် ၂၀၂၀

ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်း နမ္မတူမြို့နယ်အတွင်း ဒီဇင်ဘာလ ၉ ရက်နေ့ နံနက်ပိုင်းတွင် RCSS/SSA နှင့် မဟာမိတ်တပ်ပေါင်းစုတို့အကြား ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုများ ဖြစ်ပွားသဖြင့် ဒေသခံရွာသား (၁၀၀) ကျော် ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ခဲ့ရသည်။

ရှမ်းပြည်နယ်တွင် အရပ်သား ၇၀၀၀ ကျော်ခန့် ၂၀၂၀ အစောပိုင်းမှစ၍ စစ်ဘေးတိမ်းရှောင်ရ၊ ဒီဇင်ဘာလ (၁၄) ရက် ၂၀၂၀

UNOCHA ၏မှတ်တမ်းအရ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များအကြား လတ်တလော တိုက်ပွဲများကြောင့် အရပ်သား ၃၀၀ ကျော်ခန့် ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နရသည်။ စစ်ဘေးရှောင်အချို့ နေရပ်ပြန်သွား ကြသော်လည်း ကျန်ရှိသူများမှာ ဘုန်းကြီးကျောင်းများတွင်ခိုလှုံနေရသည်။ ၂၀၂၀ မှစ၍ ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းတွင် အရပ်သား (၇၃၀၀) ကျော်သည် တိုက်ပွဲများကြောင့်နေရပ်စွန့်ခွါ စစ်ဘေးရှောင် နေကြရသည်။

ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်းတွင် RCSS နှင့် TNLA ကြား တိုက်ပွဲ ကြိမ်ဖန်များစွာဖြစ်ပွား ၊ ဒီဇင်ဘာလ (၃၁) ၂၀၂၀

ဒီဇင်ဘာလ ၃၀ ရက် နေ့လည် ၂ နာရီတွင် ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း သီပေါမြို့နယ် ငိန်ဆိုင်းကျေးရွာအနီး ရှမ်းပြည် ပြန်လည်ထူထောင်ရေးကောင်စီ (RCSS/SSA)နှင့် တအာင်းအမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော် (PSLF/TNLA) တို့ အကြား တိုက်ပွဲ ထပ်မံဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ပြီးခဲ့သည့် ဒီဇင်ဘာလ ၂၅ မှစတင်၍ ကျောက်မဲမြို့နယ် လွယ်အံကျေးရွာအုပ်စု တစ်ဝိုက်တွင် RCSS နဲ့ TNLA တို့အကြား တိုက်ပွဲစတင်ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ဒီဇင်ဘာလအတွင်းတွင် RCSS နဲ့ TNLA တို့ တိုက်ပွဲ (၁၀)ကြိမ် ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ အဆိုပါ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားမှုကြောင့် ကျောက်မဲမြို့နယ် ပန်လော့ကျေးရွာအနီးမှာ ဒီဇင်ဘာလ ၂၉ ရက်က လက်နက်ကြီး တစ်လုံး ကျရောက်ပေါက်ကွဲခဲ့သောကြောင့် ကျေးရွာခံအမျိုးသား (၁) ဦး ပွဲချင်းပြီး သေဆုံးခဲ့ပြီးတော့ (၁) ဦး ဒဏ်ရာရရှိ ခဲ့သည်။

တပ်မတော်မှဖမ်းဆီးခဲ့သော မန်နားရွာရှိ မဲရုံမှူးတာဝန်ကျသည့်ကျောင်းဆရာမ မိသားစုဝင်များနှင့် တွေ့ခွင့်မရသေး၊ ဒီဇင်ဘာလ (၃၁) ရက် ၂၀၂၀

မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး မိုးကုတ်မြို့နယ် မန်နားကျေးရွာမှ ကျောင်းအုပ်ဆရာမ ဒေါ်သန်းသန်းမျိုးကို ပြီးခဲ့သည့် ၂ဝ၂ဝ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၂၈ ရက်မှာ တပ်မတော်က ဖမ်းဆီးသွားခဲ့ပြီးနောက် လက်ရှိအချိန်ထိ မိသားစုဝင်များနှင့် တွေ့ခွင့် မရသေးကြောင်း သိရှိရသည်။ မိုးကုတ်မြို့နယ် တအာင်းစာပေနဲ့ ယဉ်ကျေးမှု ယာယီအတွင်းရေးမှူး မိုင်းဝဏ္ဏမှ “ဆရာမ ကိုဖမ်းဆီးထားမှုနှင့်ပတ်သက်ပြီး တပ်မတော်မှ ဘာမှ ပြောကြား လာခြင်းမရှိသေးဘဲ အဘယ်ကြောင့် ဖမ်းဆီးသွားသည် ဆိုတာကို လက်ရှိအချိန်ထိ မသိရသေးဘူးလို့ ပြောကြားခဲ့သည်။

ကရင်ပြည်နယ်

ကရင်ပြည်နယ်မှ တစ်ကျော့ပြန်တိုက်ပွဲတွေကို NLD အစိုးရ တာဝန်ယူဖို့ ကရင်လူငယ်တွေ တိုက်တွန်း၊ ဒီဇင်ဘာလ (၃၁) ၂၀၂၀

ကရင်ပြည်နယ် ဖာပွန်ခရိုင် KNU တပ်မဟာ- ၅ ထိန်းချုပ်နယ်မြေဖြစ်တဲ့ မဲဝိုင်ဒေသမှာ လတ်တလော တိုက်ပွဲတွေ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေတာကြောင့် ဖာပွန်ခရိုင် ဒေသခံ (၃၀၀၀ )ကျော် ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေကြရသည်။

ကရင်ပြည်နယ် ဖာပွန်ခရိုင်အတွင်း တစ်ကျော့ပြန်ဖြစ်နေတဲ့ မြန်မာ့တပ်မတော်နဲ့ ကရင်အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော် (KNU/KNLA) တို့ကြားက တိုက်ပွဲတွေကို လက်ရှိအာဏာရ NLD အစိုးရမှ တာဝန်ယူဖြေရှင်းပေးရန် ကရင်လူငယ်ကွန်ရက် (Karen Youth Network) မှ ကြေညာချက် ထုတ်ပြန် တိုက်တွန်းခဲ့သည်။

လွတ်လပ်စွာထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်

တပ်ခေါင်းဆောင်များကိုဝေဖန်သူ စစ်ဆေးကျောင်းသားကို အရေးယူထားကြောင်း ထုတ်ဖော်ပြောဆို ၊ ဒီဇင်ဘာလ(၈) ရက်

တပ်မတော်ဆေးတက္ကသိုလ် ဒုတိယနှစ်ကျောင်းသား ကိုခိုင်ခန့်ကျော်ကို Facebook တွင် တပ်ခေါင်းဆောင် များကို ၀ေဖန်မှုကြောင့် တပ်မတော်အက်ဥပဒေဖြင့် တရားစွဲဆို အရေးယူမည်ဟု လေးလအကြာတွင် တပ်မတော် မှ ထုတ်ဖော် ပြောကြားခဲ့သည်။ တပ်မတော်ဆေးတက္ကသိုလ် တက်ရောက်နေသူ ကိုခိုင်ခန့်ကျော်သည် တပ်ခေါင်းဆောင် များကို ဝေဖန်ရေးသားခဲ့ပြီးနောက် မိသားစုနှင့် အဆက်အသွယ်မရတော့သည်မှာ ဩဂုတ် လပိုင်း ကတည်းက ဖြစ်သည်။

လွတ်လပ်စွာမဲပေးပိုင်ခွင့်နှင့်ပတ်သက်၍ တပ်မတော်မှဖိအားပေးမှုများရှိကြောင်း လူမှုစာမျက်နှာတွင် ရေးသားခဲ့သူ ဖမ်းဆီးအရေးယူခံရ၊ ဒီဇင်ဘာလ (၉ ) ရက် ၂၀၂၀

အသက် ၂၅ နှစ်အရွယ်ရှိ အရာခံဗိုလ်တစ်ဦး၏ သမီးဖြစ်သူ မသဉ္ဇာသန်းမင်းသည် ပြည်ထောင်စုကြံ့ခိုင်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုး ရေးပါတီ (USDP) ကို မဲပေးရန် ခြေလျင်တပ်ရင်းအတွင်း ဖိအားပေးမှုများ ရှိသည်ဆိုကာ လူမှုကွန်ရက် Facebook ပေါ် ရေးတင်ခဲ့ခြင်း ကြောင့် ‘တပ်မတော်အပေါ် အထင်အမြင်လွဲမှားစေသည်’ ဟုဆိုကာ တပ်မတော်၏ တရားစွဲဆိုခြင်းကို ခံခဲ့ရပြီး ပခုက္ကူမြို့နယ်တရားရုံးမှ ရာဇသတ်ကြီးပုဒ်မ ၅၀၅ (က) ဖြင့် နိုဝင်ဘာ ၂၅ တွင် စွဲချက်တင်ခဲ့သည်။ လူ့အခွင့် အရးစောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့ မှ လက်ရှိ အာဏာရအစိုးရအား ဆက်သွယ်ရေးဥပဒေ ပုဒ်မ ၆၆ (ဃ)ကို အသုံးပြု၍ အာဏာပိုင်များအား ၀ေဖန်မှုများကို တရားစွဲဆိုခြင်းအား ၀ေဖန်ထောက်ပြခဲ့သည်။ နိုင်ငံရေးအကျဥ်းသားများ ကူညီ စောင့်ရှောက် ရေးအသင်း (AAPP) မှ မသဉ္ဇာသန်းမင်းအား နိုင်ငံရေးအကျဥ်းသား အဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် တပ်တွင်းမတရားမှု များကို သူမ၏လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော် ပြောဆိုခွင့်ကို အသုံးချ၍ ပြောဆို ခဲ့သောကြောင့် ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရခြင်းဖြစ်သည်။

၆၆(ဃ) အပါအဝင် အသရေဖျက်မှု ဥပဒေတွေ ပြုပြင်ပြောင်းလဲဖို့ FEM တောင်းဆို ၊ ဒီဇင်ဘာလ (၁၁) ရက် ၂၀၂၀

အသရေဖျက်မှုကို ရာဇဝတ်ပြစ်မှုအဖြစ် သတ်မှတ်ထားတာရာမှ တရားမမှုအဖြစ် ပြောင်းလဲရန် နှင့် ထောင်ဒဏ် အား လုံးကို ပယ်ဖျက်ရန် စသည့် အချက်လေးချက်ကို လွတ်လပ်သောထုတ်ဖော်ပြောဆိုခြင်း မြန်မာအဖွဲ့ FEM အပါ အဝင် အရက်ဘက်အဖွဲ့ ၅၀ ကျော်မှ လက်မှတ်ရေးထိုး တောင်းဆိုခဲ့သည်။

လူ့အခွင့်အရေးတက်ကြွလှုပ်ရှားသူများမှ အသရေဖျက်မှုဥပဒေ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရန်တိုက်တွန်း၊ ဒီဇင်ဘာလ (၁၄) ရက် ၂၀၂၀

လွတ်လပ်စွာထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်နှင့် ကာကွယ်ပေးမှုသည် စိုးရိမ်းဖွယ်ရာကျဆင်းနေကြောင်းသည်။ အသံအဖွဲ့၏ သုတေသနပြုချက်အရ NLD အစိုးရ၏ ပထမသက်တမ်း (၄) နှစ်အတွင်း တွင် အရပ်သားတစ်ထောင်ကျော်ခန့်သည် လွတ်လပ်စွာ ၏၀ေဖန်ပြောဆိုမှုကြောင့် တရားစွဲဆိုခံရသည်။

လူ့အခွင့်အရေးကမ်ပိန်း ပြုလုပ်ရာတွင် ပါဝင်သည့်လူငယ်သုံးဦး ငြိမ်းစုစီဥပဒေဖြင့် တရားစွဲခံရ၊ ဒီဇင်ဘာလ (၂၂) ၂၀၂၀

အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လူ့အခွင့်အရေးနေ့အထိမ်းအမှတ်အဖြစ် ရခိုင်ပြည်နယ်၊ စစ်တွေမြို့၌ လူ့အခွင့်အရေး ကမ်ပိန်း ပြုလုပ်ရာတွင် ပါဝင်ခဲ့သည့် လူငယ်သုံးဦးမှာ ငြိမ်းစုစီဥပဒေပုဒ်မ-၁၉(က)ဖြင့် ယနေ့ ဒီဇင်ဘာလ ၂၁ ရက်နေ့တွင် တရားစွဲဆို ခံရသည်။ ရခိုင်လူငယ်မျိုးဆက်သစ်ကွန်ရက်မှ ကိုမင်းဘာချေ(ခ)ကိုသန်းလှအပါအဝင် ကိုနိုင်နိုင်ထွန်း၊ မခိုင်မြတ်သူ တို့ကို စစ်တွေမြို့နယ် ရဲတပ်ဖွဲ့မှူးက တရားလိုပြုလုပ်ကာ တရားစွဲဆိုခြင်းဖြစ်သည်။

အဖွဲ့၀င်အဖွဲ့စည်းများ၏ နောက်ဆုံးရသတင်း

နိုင်ငံတကာလူ့အခွင့်အရေးနေ့တွင် တိုင်းပြည်ရှိ ပြည်သူတရပ်လုံးအား ကာကွယ် စောင့်ရှောက်ရန်နှင့် ပြည်သူတို့၏ အခွင့်အရေးကို ထိန်းသိမ်း လေးစားရန် နိုင်ငံတော်အစိုးရအား ND-Burma မှ တောင်းဆိုခဲ့သည်။ သို့မှသာ အားလုံး ပါဝင်ပြီး ခွဲခြားမှုမရှိသည့် ချဥ်းကပ်မှုများဖြင့် ငြိမ်းချမ်းရေးသို့ ဦးတည်သည့် အဓိပ္ပါယ်ရှိသော ခြေလှမ်း များ စတင် နိုင်မည် ဖြစ်သည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် ဆောင်ရွက်နေေသာ ကုလားတန်ဘက်စုံသုံး သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးစီမံကိန်းနှင့်သက်ဆိုင်သည့် ဒေသ များတွင် နေထိုင်သည့်ဒေသခံများ မည်သည့်အကျိုးခံစားခွင့်များ ရနိုင်သည်ကို ပွင့်လင်းမြင်သာစွာ ချပြရန်လိုအပ်နေ ကြောင်း ရခိုင်ပြည်လုံးဆိုင်ရာကျောင်းသားနှင့် လူငယ်များအစည်းအရုံး (AASYC) မှ ကိုတိန်ဦးမှ ပြောဆိုခဲ့သည်။ လက်ရှိတွင် ဆိပ်ကမ်းတည်ဆောက်ပြီးစီးသွားသည်အထိ ဒေသခံများ၏အသံများ၊ စီမံကိန်းဧရိယာ တလျှောက်ရှိ ဌာနေတိုင်းရင်းသားများ၏ ရပိုင်ခွင့်များကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားခဲ့ခြင်းမရှိဘဲ စီမံကိန်းပြီးမြောက်ရေးကိုသာ ဦးတည် ဆောင်ရွက်နေသည့် အနေအထားမျိုးဖြစ်နေကြောင်းလည်း ကိုတိန်ဦးမှ ပြောဆိုသည်။

နိုင်ငံရေးအကျဥ်းသားများကူညီစောင့်ရှောက်ရေးအသင်း (AAPP) မှ လာမည့်ပါလီမန်သက်တမ်းမစတင်မှီ ယခင်လများ နှင့် နှိုင်းယှဥ်လျှင် နိုင်ငံရေး အကျဥ်းသား ဦးရေ တိုးလာလျှက်ရှိကြောင်းကို အစီရင်ခံစာတွင်ဖော်ပြထားသည်။

ကချင်အမျိုးသမီးအစည်းအရုံး (ထိုင်းနိုင်ငံ) (KWAT) မှ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လူ့အခွင့်အရေးနေ့ အထိမ်းအမှတ် နေ့တွင်

အာဏာရှင်ဆန်မှု၊ စစ်အာဏာရှင်၀ါဒနှင့် လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှု နှင့်စစ်ဘေးရှာင်ပြည်သူများ နှင့် ပတ်သက်သော အခြေအနေ၊ တာ၀န်ယူမှုတာ၀န်ခံမှု ပတ်သက်၍ အွန်လိုင်း ဆွေးနွေးမှု စကား ၀ိုင်းကို Moderator အဖြစ် ဦးဆောင် ဆွေး နွေး ခဲ့သည်။

အနာဂတ်အလင်းတန်းဆုံမှတ် (FLC) မှ ကိုဗစ်ကာလ တွင်စက်ရုံအလုပ်ရုံ အလုပ်သမားများ ကြုံတွေခံစားနေရသော အခက်အခဲများနှင့် အကြံပြုချက်များအား “ကိုဗစ်ခေါ်သံ” ခေါင်းစဥ်ဖြင့် သုတေသနပြုရေးသားဖော်ပြခဲ့သည်။

ချင်းလူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ CHRO မှ ချင်းပြည်နယ်နှင့် မြန်မာပြည်အနောက်ပိုင်းတွင် နေထိုင်ကြသော ချင်းလူမျိုးများ၏ လူ့အခွင့်အရေးအခြေအနေနှင့် ပတ်သက်သော အကြောင်းအရာများကို နှစ်စဥ်လူ့အခွင့်အရေး အစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြ ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ UN လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီ၏ UPR Pre-Section တွင်လည်း CHRO မှ မြန်မာပြည်၏ ဘာသာရေး လွတ်လပ်ခွင့် နှင့် ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှုအခွင့်အရေး နှင့်ပတ်သက်ပြီး ဆွေးနွေးတင်ပြခဲ့သည်။

CHRO မှ ထန်တလန်မြို့နယ် ရှိ ၀ေါင်းသူကျေးရွာမှ ရွားသားများထံ တပ်မတော်မှ အတင်းအကြပ် ငွေကြေးတောင်းယူ မှု ကိုလည်း အစီရင်ခံခဲ့သည်။

TSYU သည် နိုင်ငံတကာလူ့အခွင့်အရေးနေ့တွင် မြို့နယ် (၁၃) မြို့နယ်ရှိ လူငယ်အဖွဲ့များ၊ ပြည်သူလူထုများ၊ လားရှိုးမြို့ ရှိ တအာင်းအရပ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းများကို အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လူ့အခွင့်အရေး ကြေညာစာတမ်း သမိုင်းကြောင်း နှင့် အချက် (၃၀) ပါ ပိုစတာနှင့် အိတ်ဆောင်စာအုပ် များကို ဖြန့်၀ေခဲ့သည်။ ထို့ပြင် ယခုလက်ရှိ ရှမ်းပြည်နယ်တွင် ချိုး ဖောက်ခံရသည့် အခွင့်အရေးများကိုလည်း သက်ဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်း၊ လူငယ်များကို မေးမြန်းခဲ့သည့် ဗွီဒီယိုများကို လည်း ဖေ့ဘုတ်ခ်ပေ့ချ်ပေါ်တွင် တင်ခဲ့သည်။

ND-Burma ၏ အဖွဲ့ဝင် (၁၃) ဖွဲ့သည် တိုင်းရင်းသားများ၊ အမျိုးသမီးများနှင့် လိင်စိတ်ကွဲပြားသူများအား ကိုယ်စား ပြုသည်။ နစ်နာခဲ့သူများ၏ တရားမျှတမှု ရရှိရေးအတွက် လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများကို ၂၀၀၄ ခုနှစ် မှစပြီး မှတ်တမ်းတင် နေသည့် အဖွဲ့အစည်းဖြစ်သည်။ ND-Burma တွင် အောက်ပါ အဖွဲ့ဝင် (၉) ဖွဲ့နှင့် ဆက်စပ်အဖွဲ့အစည်း (၄) ဖွဲ့ ပါဝင်သည်။

အဖွဲ့ဝင်အဖွဲ့အစည်းများ

၁။ ရခိုင်ပြည်လုံးဆိုင်ရာကျောင်းသားနှင့် လူငယ်များအစည်းအရုံး (AASYC)

၂။ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများ ကူညီစောင့်ရှောက်ရေးအသင်း(AAPP)

၃။ လူ့အခွင့်အရေး ကာကွယ် မြှင့်တင်သူများအဖွဲ့ (HRDP)

၄။ အနာဂတ်အလင်းတန်းဆုံမှတ် (FLC)

၅။ မွန်ပြည်လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့ (HURFOM)

၆။ ကချင်အမျိုးသမီးအစည်းအရုံး (ထိုင်းနိုင်ငံ) (KWAT)

၇။ တအာင်းအမျိုးသမီးအဖွဲ့အစည်း (TWO)

၈။ တအာင်းကျောင်းသားနှင့် လူငယ်များအဖွဲ့ (TSYU)

၉။ ထားဝယ်အမျိုးသမီးသမဂ္ဂ (TWU)

ဆက်စပ်အဖွဲ့အစည်းများ

၁။ ချင်းလူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့ (CHRO)