ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီက မြန်မာနိုင်ငံအရေး စုံစမ်းဖို့ ဖွဲ့ထားတဲ့ နိုင်ငံတကာ အချက်အလက် ရှာဖွေရေး အဖွဲ့ရဲ့ အစီရင်ခံစာကို ဩဂုတ်လ ၂၇ ရက် တနင်္လာနေ့မှာ ထုတ်ပြန် လိုက်ပါတယ်။
ရခိုင်မှာ ဖြစ်ပျက် ခဲ့တဲ့ ကိစ္စတွေ အတွက် ကာကွယ်ရေး ဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် အပါအဝင် တပ်မတော် က ထိပ်ပိုင်း က တာဝန် ရှိသူ ၆ ဦး ကို လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှု နဲ့ စစ်ဆေး သင့်ကြောင်း နဲ့၊ အခြား ဒေသ တွေက လူသားတွေ အပေါ် ရက်စက်စွာ ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှုတွေ နဲ့လည်း စစ်ဆေး သင့်တယ် လို့ ဖော်ပြ ထားပါတယ်။
ရာနဲ့ချီတဲ့ တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှုတွေအပေါ် အခြေခံပြီး ထွက်ပေါ်လာခဲ့တဲ့ ဒီအစီရင်ခံစာဟာ ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် အကြမ်းဖက်တာတွေ လုပ်ခဲ့တယ် ဆိုတဲ့ စွပ်စွဲချက် တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အခု လောလောဆယ် ကုလသမဂ္ဂက ထုတ်ပြန်တဲ့ အထဲမှာ အပြင်းထန်ဆုံး ပြစ်တင်ရှုတ်ချမှု ဖြစ်ပါတယ်။
“မြန်မာ စစ်တပ် ကျင့်သုံးခဲ့တဲ့ နည်းနာတွေက လက်တွေ့ ခြိမ်းခြောက်မှုထက် အဆမတန် ပြင်းထန်ခဲ့တယ်” လို့ အဲဒီ အစီရင်ခံစာကဆိုပါတယ်။
ကုလသမဂ္ဂ အချက်အလက် ရှာဖွေ ရေး အဖွဲ့ က ထုတ်ပြန်တဲ့ အစီရင်ခံစာ ထဲမှာ ဒုတိယ ကာကွယ်ရေး ဦးစီးချုပ် ဒုတိယ ဗိုလ်ချုပ်မှူး ကြီး စိုးဝင်း၊ စစ်ဖက် ရေးရာ လုံခြုံရေး အဖွဲ့ ၃ က ဒုတိယ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး အောင်ကျော်ဇော၊ မြောက်ပိုင်း တိုင်း စစ်ဌာနချုပ် က ဗိုလ်ချုပ် မောင်မောင်စိုး၊ တပ်မ ၃၃ က ဗိုလ်မှူး ချုပ် အောင်အောင်၊ တပ်မ ၉၉ က ဗိုလ်မှူးချုပ် သန်းဦး တို့ ပါဝင် ပါတယ်။
ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေး ကောင်စီ ကနေ ခန့်အပ်တဲ့ အချက်အလက် ရှာဖွေးရေး ကော်မရှင် ကို အင်ဒိုနီရှားက ဝါရင့် ရှေ့နေတစ်ဦးဖြစ်တဲ့ မာဇူကီ ဒါရုစ်မန်ကို ဦးဆောင်စေပြီး နောက် အဖွဲ့ဝင် နှစ်ဦးနဲ့အတူ ဖွဲ့ထားတဲ့ အဲဒီအဖွဲ့ဟာ မြန်မာအစိုးရက ခွင့်မပြုတဲ့ အတွက် မြန်မာနိုင်ငံထဲထိ ဝင်ရောက် နိုင်ခြင်းတော့ မရှိခဲ့ပါဘူး။
- ရိုဟင်ဂျာအရေးအတွက် မြန်မာအာဏာပိုင်တွေကို အိုင်စီစီပို့ဖို့ တိုက်တွန်း
- အာဆာတိုက်ခိုက်မှု နှစ်လည် ရိုဟင်ဂျာတွေ ဆန္ဒပြ
- ဟိန္ဒူတွေကို အာဆာ သတ်ဖြတ်ခဲ့တာလို့ AI ထုတ်ပြန်
ဒါပေမယ့်လည်း နိုင်ငံ အပြင်ဘက် ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ လူတွေ့ မေးမြန်းမှုတွေ၊ စိတ်ချ ယုံကြည်ရတဲ့ သက်သေအထောက်အထား မှတ်တမ်းမှတ်ရာတွေကို အခြေခံပြီး အစီရင်ခံစာ ထုတ်ပြန်တာ ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အသေးစိတ်ကို လာမယ့် စက်တင်ဘာလထဲ ဂျနီဗာ အခြေစိုက် လူ့အခွင့်အရေး ကောင်စီထံ တင်သွင်းမှာဖြစ်ပါတယ်။
အဲဒီ အချက်အလက် ရှာဖွေရေး အဖွဲ့ကို မြန်မာ အစိုးရက ပြည်ဝင်ခွင့် မပေးပေမယ့်လည်း ရခိုင်ပြည်နယ်ထဲ ပေါ်ပေါက်ခဲ့တဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေကို စုံစမ်းဖို့ ဆိုပြီး နိုင်ငံတကာက ပုဂ္ဂိုလ် နှစ်ယောက်ကို ထည့်သွင်းထားတဲ့ ကော်မရှင်တစ်ရပ် ဖွဲ့စည်း ထားပါတယ်။
ကုလသမဂ္ဂ အချက်အလက် ရှာဖွေရေး ကော်မရှင် က ထုတ်ပြန်တဲ့ အစီရင် ခံစာ ထဲမှာ တပ်မတော် ရဲ့ ရိုဟင်ဂျာ တွေ အပေါ်မှာ ကျူးလွန်တဲ့ လုပ်ရပ် တွေဟာ လုံခြုံရေး အကြောင်းပြ ရှင်းလင်းချက် တွေထက် ကို ပိုမိုပြီး လုပ် ဆောင် ခဲ့တယ် လို့ ဆိုပါတယ်။
အဲဒီ လုပ်ရပ်တွေ ကြောင့် တပ်မတော် ရဲ့ ထိပ်ပိုင်း ခေါင်းဆောင် ၆ ဦး ကို ICC နိုင်ငံတကာ ရာဇဝတ် ခုံရုံးမှာ စစ်ဆေး မှုတွေ လုပ်ဆောင် သင့်ကြောင်း ကိုလည်း ထည့်သွင်း ရေးသား ထားပါတယ်။
ဒါ့ အပြင် မြန်မာ့ ခေါင်းဆောင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ဟာ တပ်မတော် ရဲ့ အကြမ်းဖက် လုပ်ရပ် တွေကို တားဆီးဖို့ ပျက်ကွက် ခဲ့တယ် လို့ ကုလသမဂ္ဂ အချက်အလက် ရှာဖွေရေး အဖွဲ့ ရဲ့ အစီရင် ခံစာ ထဲမှာ ဖော်ပြ ထားပါတယ်။
ဓာတ်ပုံ မူပိုင်REUTERSတပ်မတော် အနေနဲ့ ကတော့ ရခိုင် ဒေသ မှာ ၂၀၁၇ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ က ဖြစ်ခဲ့တဲ့ အာဆာ အဖွဲ့ ရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုတွေ ကို ရှင်းလင်း ရေး ဆောင်ရွက် တာသာ ဖြစ်တယ်လို့ အစဉ် တစိုက် ပြောဆို ခဲ့ပါတယ်။
အချက်အလက် ရှာဖွေရေး အဖွဲ့ ရဲ့ တွေ့ ရှိချက်တွေဟာ လုံခြုံရေး ရှင်းလင်း မှု ထက် ကိုပိုမိုပြီး ဒီလို အချက်တွေကို ငြင်းဆိုဖို့၊ သာမန် ပြစ်မှု နဲ့ အပြစ်ပေးဖို့၊ အရေးယူ တာတွေ မလုပ်ဘဲ ထားဖို့ အတွက် သိပ်ကို ဆိုးရွား လွန်း တဲ့ ကိစ္စ တခု ဖြစ်ကြောင်း အစီရင် ခံစာ ထဲမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
တပ်မတော် အနေနဲ့ ကချင် ပြည်နယ်၊ ရှမ်း ပြည်နယ် နဲ့ ရခိုင် ပြည်နယ် တွေ မှာ သတ်ဖြတ်မှုတွေ၊ အမျိုးသမီး တွေကို အစု လိုက် အဓမ္မ ပြုကျင့် မှု တွေ၊ ကလေး တွေ အပေါ်မှာ အကြမ်းဖက်မှုတွေ ကျူးလွန် တာတွေ နဲ့ အတူ ရွာ လုံးကျွတ် မီးရှို့မှုတွေ ကို ကျူးလွန် ခဲ့ကြတယ်လို့ လည်း ဖော်ပြ ထားပါတယ်။
မြန်မာ နိုင်ငံ က လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေ အထူး သဖြင့် ရခိုင် ဒေသ က အဖြစ် အပျက် တွေကို စုံစမ်း လေ့လာဖို့ အတွက် ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့် အရေး ကောင်စီ ရဲ့ လွတ်လပ်စွာ အချက်အလက် ရှာဖွေ ရေး ကော်မရှင် ကို ၂၀၁၇ ခုနှစ်၊ မတ်လ မှာ ဖွဲ့စည်း ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
ကုလသမဂ္ဂ အချက်အလက် ရှာဖွေရေး အဖွဲ့ ရဲ့ အစီရင်ခံစာ ထဲမှာ ပါရှိတဲ့ အချက် တွေက မြန်မာ့ တပ်မတော် ခေါင်းဆောင် တွေကို စိုးရိမ်ပူပန်စေတဲ့ စွပ်စွဲ ချက် တွေ ဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်း အနေနဲ့လည်း ဒီ အချက် တွေ အပေါ်မှာ မသိကျိုးကျွံ နဲ့ နေဖို့ အင်မတန် ခဲယဉ်း သွား တယ်လို့ ဘီဘီစီ အရှေ့တောင် အာရှ ရေးရာ သတင်းထောက် ဂျိုနသန် ဟတ် က သုံးသပ် ပါတယ်။
နောက်ပြီး နိုင်ငံတကာ ရာဇဝတ် ခုံရုံး ICC မှာ စစ်ဆေး ဖို့ ဆိုတာကလည်း လုံခြုံရေး ကောင်စီ အမြဲတမ်း အဖွဲ့ဝင် ငါးနိုင်ငံရဲ့ သဘောတူညီချက် ရယူဖို့ လိုအပ်ပြီး မြန်မာ ကို ထောက်ခံမှု ပေးနေတဲ့ တရုတ် နိုင်ငံကတော့ ဒီကိစ္စ အပေါ်မှာ သဘောတူ ဖို့ အလားအလာ မရှိဘူး ဆိုပြီးတော့လည်း သုံးသပ် ထားပါတယ်။
BBC Burmese
