လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများ
၂၅၅၉ ဦး ဖမ်းဆီးခံအရေးယူခံရ၊ ၁၁၉ ဦး ဖမ်း၀ရမ်းထုတ်ခံရ၊ ၄၅၉+ ဦး သေဆုံး
လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများ
လက်ရှိ မြန်မာပြည်တွင် အရပ်သားပြည်သူများမှာ လမ်းမများ၊ ၎င်းတို့၏ နေအိမ်များတွင်းနှင့် တပ်မတော်၏ ထင်တိုင်းကြဲ ပစ်ခတ်မှုများကြောင့် မကြုံစဖူး ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သော အကြမ်းဖက်မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသည်။ တပ်မတော်၏ ပရမ်းပတာလုပ်ရပ်များက ဆယ်စုနှစ်များစွာဖြစ်ပွားနေသည့် ပြည်တွင်းစစ်အတွင်းတွင် အပြစ်ကျူး လွန်သော်လည်း အပြစ်ပေးအရေးယူခံရခြင်းမှ ကင်းလွတ်နေသည်ကို သက်သေပြနေခြင်းဖြစ်သည်။
ဖမ်းဆီးချုပ်နှောင်ခြင်းခံထားရသူ နှင့် ကျဆုံးသူ စာရင်းကို အဖွဲ့၀င် အဖွဲ့အစည်းဖြစ်သော နိုင်ငံသားအကျဥ်းသား များကူညီစောင့်ရှောက်ရေးအသင်း (AAPP) မှ အတည်ပြု မှတ်တမ်းတင်ထားသည်။ ဝမ်းနည်းစွာပင် ကျဆုံးသူစာရင်းသည် နေ့စဥ်တိုးလာလျှက် ရှိသည်။ ဤအတောအတွင်း အင်တာနက်ဖြတ်တောက်မှုကို မနက် ၁ နာရီမှ ၉ နာရီထိ ဆက်လက် ဖြတ်တောက်နေဆဲ ဖြစ်သည်။
မတ်လ ၂၂ ရက်နေ့တွင် နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ (SAC) မှ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ကိုယ်စားပြုကော်မတီ (CRPH) ကို မတရားအသင်း အဖြစ် ကြေငြာခဲ့သည်။ CRPH မှလည်း နိုင်ငံတကာအသိုင်းအ၀ိုင်းများနှင့် တွေဆုံဆွေး နွေးမှုများကို တက်ကြွစွာကြိုးပမ်းလုပ်ဆောင်နေပြီး ခေတ်အဆက်ဆက် ဖိနှိပ်ခံရသောတိုင်းရင်းသားများအပေါ် ကတိက၀တ်များပေးခြင်းဖြင့် SAC နှင့် ယှဥ်ပြိုင်စိန်ခေါ်၍ အင်တိုက်အားတိုက်လုပ်ဆောင်လျှက်ရှိသည်။
CRPH အား အကြမ်းဖက်အဖွဲ့အစည်းအဖြစ် ကြေငြာခြင်းမှာ စစ်အာဏာရှင်တို့အား စိန်ခေါ်တုန့်ပြန်သည့် မည်သူ့ကိုမဆို သည်းခံမည်မဟုတ်ကြောင်း ပြသခြင်းဖြစ်သည်။
လူပေါင်းများစွာပါ၀င်သော ဆန့်ကျင် ဆန္ဒပြမှုများသည် နိုင်ငံအနှံ့တွင် ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေဆဲဖြစ်သည်။ အကြမ်းဖက် တိုက်ခိုက်မှုအတွင်း ရရာနည်းလမ်းဖြင့် ခုခံတော်လှန်ခြင်းအားဖြင့် လူထု၏ ရဲစွမ်းသတ္တိ ရှိမှုကို ပြတ်သားစွာတွေ့ရသည်။ ။ မတ်လ ၂၆ ရက်နေ့တွင် မြန်မာ့ အာဏာဖီဆန်ရေးလူထုလှုပ်ရှားမှု CDM ကို ၂၀၂၂ ခုနှစ် ငြိမ်းချမ်းရေးနိုဘယ်ဆုအတွက် အမည်စာရင်း တင်သွင်းခဲ့ပါသည်။
အာဆီယံလွတ်တော်အမတ်များအပေါ် ဖိအားပေးမှု
မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂအထူးကိုယ်စားလှယ်နှင့် တွေ့ဆုံရန်တောင်းဆိုသော အာဆီယံလွှတ်တော်အမတ်များ၏ ထောက်ခံမှုသည်လည်း တိုးလာလျှက်ရှိသည်။ ဥပဒေကျွမ်းကျင်သူများမှ အာဆီယံဥက္ကဌဖြစ်သော ဘရူနိုင်းကို အင်ဒိုနီးရှား သမ္မတအကြံပေးချက်အတိုင်းလုပ်ဆောင်ရန် တောင်းဆိုလျှက်ရှိသည်။ ငြိမ်းချမ်းစွာဆန္ဒပြနေသော ပြည်သူများအပေါ် အကြမ်းဖက်နှိမ်နှင်းခြင်းသည် လုံး၀လက်ခံနိုင်ဖွယ်ရာ မဟုတ်ကြောင်း တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုက ပြသနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂအထူးကိုယ်စားလှယ် နှင့် အာဆီယံ မှ ပူးတွဲထုတ်ပြန်ချက်သည် စောင့်ကြည့်လေ့လာခြင်းနှင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရန် လက်တွေ့အားထုတ်မှုအတွက် အထောက်အကူ ပြုမည် ဖြစ်သည်။
မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂလူ့အခွင့်အရေး အထူးကိုယ်စားလှယ် သောမတ်အင်ဒရူး မှ စစ်ကောင်စီ၏ အကြမ်းဖက် ဖြိုခွင်းမှုကို နေ့စဥ်စောင့်ကြည့်လျှက်ရှိပြီး လူသားမျိုးနွယ်အပေါ်ကျူးလွန်သည့် ရာဇ၀တ်မှုမြောက်နိုင်သည်ဟု ပြောဆိုခဲ့သည်။ မတ်လ ၂၆ ရက်နေ့တွင် ဂျီနီဗာနှင့် အမေရီကန်ဆီးနိတ် နိုင်ငံခြားရေးရာကော်မတီ၏ အရှေ့အာရှဆိုင်ရာ ကော်မတီခွဲ၏ သတင်းထုတ်ပြန်ချက် မတိုင်မှီ မြန်မာနိုင်ငံအတွက် နိုင်ငံတကာ အရေးပေါ် ထိပ်သီးညီလာခံ တရပ် ပြုလုပ်ကြရန် ဆော်သြခဲ့သည်။
အပတ်စဥ် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများ အကျဥ်းချုပ်
မတ်လ ၂၂ ရက်
မန္တလေးတွင် ညပိုင်းစီးနင်းမှုကြောင့် အသက် ၁၅ နှစ်အရွယ် ဆယ်ကျော်သက် အပြင် အနည်းဆုံး ပြည်သူ (၄)ဦး ကျဆုံးခဲ့သည်။ ချမ်းမြသာစည် မြို့နယ်တွင်လည်း ပြည်သူများပြုလုပ်ထားသော အတားအဆီးများကို တပ်မတော်မှ ဖယ်ရှားရာတွင် တားဆီးသူမှန်သမျှကို စိတ်ထင်တိုင်းပစ်ခတ်မှုကြောင့် ပြည်သူတစ်ဦး ကျဆုံးခဲ့သည်။
တပ်မတော်၏ ပစ်ခတ်သတ်ဖြတ်မှုတွင် အသက် (၇) နှစ်အရွယ် ကလေးငယ်တစ်ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။ သတင်းများအရ သူမ၏ဖခင်၏လက်မောင်းထဲသို့ပြေး၀င်လာစဥ် သေနတ်ဖြင့်ပစ်ခတ် ခံခဲ့ရသည်။
မြန်မာပြည်ရှိ သတင်းသမားများ ဖမ်းဆီးခံရမှု အစီရင်ခံစာအရ စစ်အာဏာသိမ်းသည့် အချိန်မှစ၍ မတ်လ ၂၃ ရက်နေ့ထိ သတင်းထောက် (၄၄) ဦး ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံရသည်။
မတ်လ ၂၄ ရက်
မတ်လ ၂၄ ရက်နေ့တွင် တပ်မတော်၏ အကြမ်းဖက်ဖြိုခွဲမှုကြောင့် ကျဆုံးသွားသောသူများအတွက် မြန်မာပြည်သူများ သည် တိတ်ဆိတ်သောနေ့ အဖြစ် အသံတိတ်သပိတ် ဆင်နွှဲကာ ဂုဏ်ပြုခဲ့သည်။ ထိုနေ့ကို ခေတ္တနားသည့်နေ့အဖြစ် အဖြစ်ရည်ရွယ်ပြီး မြန်မာပြည်တွင်း အခြေအနေကောင်းပြီး စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများလည်း ပုံမှန်လည်ပတ်နေသည် ဟူသော အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီ၏ ပြောဆိုချက်ကို ဆန့်ကျင်စိန်ခေါ်ရန် ဖြစ်သည်။
ဆိတ်ငြိမ်သောနေ့အဖြစ် သတ်မှတ်ထားသော်လည်း မန္တလေးတွင် ( ၂၃) နှစ် အရွယ် အမျိုးသားတစ်ဦးသည် ညသပိတ်ဆင်နွှဲရန် အခြားသူများနှင့် စီစဥ်နေချိန်တွင် အာဏာသိမ်းကောင်စီ၏ ပစ်သတ်ခြင်းကိုခံခဲ့ရသည်။
မတ်လ ၂၅ ရက်
ကရင်ပြည်နယ်တွင် အကြမ်းဖက်ဖြိုခွင်းမှုများ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေပြီး နံနက်စောစောအချိန် လုံခြုံရေးတပ်သားများ၏ အကြမ်းဖက်ဖြိုခွင်းမှုကြောင့် အရပ်သားတစ်ဦးသေဆုံးပြီး အနည်းဆုံး (၅) ဦးဒဏ်ရာ ရခဲ့သည်။ ထိုနေ့တွင် ဆန္ဒပြသူအနည်းဆုံး (၉) ဦးကျဆုံးခဲ့သည်။
အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီ၏ ဖမ်းဆီးခြင်းခံခဲ့ရသော ကျောင်းသားအများစုအပါအ၀င် ရာနှင့်ချီသောအကျဥ်သားများအား နိုင်ငံတော်အုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီမှ မထင်မှတ်ဘဲ ပြန်လွှတ်ပေးခဲ့သည်။ ဆန္ဒဆက်လက်ပြမည် ဆိုပါက အသရေဖျက်မှုဖြင့်တရားစွဲဆို ခံရမည်ဖြစ်ကြောင်း ခြိမ်းခြောက်ခံခဲ့ရသည်။
မတ်လ ၂၇ ရက်
တပ်မတော်နေ့တွင် တွေ့ရသော ဗီဒီယိုမှတ်တမ်းတွင် အပြစ်မဲ့ အရပ်သားပြည်သူများကို အကြောင်းမဲ့ ပစ်ခတ်ခဲ့သည်။ CCTV မှတ်တမ်းအရ လူငယ် (၃) ဦးသည် ပစ်ခတ်ခံခဲ့ရပြီး တစ်ဦးသေဆုံးကာ နှစ်ဦးထွက်ပြေးလွတ်မြောက်ခဲ့သည်။
တနေ့တာအတွင်း သေဆုံးသူ အရေအတွက် တိုးလာလျက်ရှိပြီး ဖမ်းဆီးခံရခြင်းနှင့် အပြင်းအထန် ထိခိုက်ဒဏ်ရာရမှုများလည်း တိုးလာခဲ့သည်။ အာဏာသိမ်းအစိုးရမှ တပ်မတော်၏ ဧည့်သည်တော်များဖြစ်သော ရုရှား၊ တရုတ်၊ အိန္ဒိယ၊ ပါကစ္စတန်၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ ဗီယက်နမ်၊ လာအိုနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံတို့မှ တက်ရောက်လာသူများကို ဧည့်ခံနေစဥ်တွင် အပြစ်မဲ့အရပ်သားပြည်သူများမှာ လမ်းမပေါ်တွင် ပစ်သတ်ခံခဲ့ရသည်။ ဒဏ်ရာရသူများထဲမှ ကလေးငယ်လေးတစ်ဦး၏ မျက်လုံးကို ရာဘာကျည်ထိမှန်ခဲ့သည်။ အမေရိကန်စင်တာသည်လည်း သေနတ်ဖြင့်ပစ်ခတ် ခံခဲ့ရသည်။ သတင်းထောက်များစွာသည် ရက်စက်ယုတ်မာသော လုပ်ရပ်များကို မှတ်တမ်းတင်မှုကြောင့် ပစ်ခတ်ခံခဲ့ရပြီး ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။
ညနေပိုင်းအချိန်တွင် ကရင်တိုင်းရင်းသားများ နေထိုင်ရာဒေသတွင် လေယဥ်ဖြင့် ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ပြည်သူ ၃ ဦးသေဆုံးပြီး ၇ ဦး ပြင်းထန်စွာဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။ ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး (KNU) မှ အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီနှင့် ၎င်းတို့ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်နေသော အကြမ်းဖက်လုပ်ရပ်များကို ပြစ်တင်ရှုတ်ချကြောင်း ထုတ်ပြန်ပြီးနောက် တိုက်ခိုက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။
မတ်လ ၂၇ ရက်နေ့တွင် သေဆုံးသူ အရပ်သားပြည်သူ အနည်းဆုံး ၉၁ ဦးရှိခဲ့သည်။
မတ်လ ၂၈ ရက်
ထောင်ပေါင်းများစွားသော ပြည်သူများ ဆက်လက်ဆန္ဒပြမှုကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံ အနှံ့အပြားရှိမြို့နယ်များတွင် လူအများအပြားသေဆုံးခဲ့သည်။ ကလေး ၄ ယောက်၏ ဖခင်တစ်ဦးအား စစ်ကောင်လက်နက်ကိုင်များမှ သေနတ်ဖြင့်ပစ်ခတ်ကာ အရှင်လတ်လတ် မီးရှို့သတ်ဖြတ်ခဲ့သည်။
မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အထူးအကြံပေးကောင်စီ (SAC-M) မှ စစ်တပ်သည် အကြမ်းဖက် လုပ်ရပ်များ လုပ်ဆောင်နေကြောင်း ထုတ်ပြန် ခဲ့သည်။
အာဏာသိမ်းမှုနှင့် တိုင်းရင်းသားပြည်နယ်များရှိ ပဋိပက္ခ
မြန်မာနိုင်ငံရှိ တိုင်းရင်းသားဒေသများတွင် တိုက်ပွဲများ ပြင်းထန်စွာ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေသည်။ ကချင်ပြည်နယ်ရှိ စစ်ဘေးရှောင် စခန်များတွင် အရေးပေါ် ခိုလှုံရန် ကတုတ်ကျင်းများတူးနေသည့် စစ်ဘေးရှောင်များ၏ ဓါတ်ပုံများထွက်ပေါ်လာခဲ့သည်။ ပြီးခဲ့သည့်အပတ်တွင် ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော် (KIA)မှ တပ်မတော်အခြေစိုက် စခန်းတစ်ခုကို ၁၁ နာရီကျော်ကြာ တိုက်ခိုက်ပြီးနောက်တွင် သိမ်းယူနိုင်ခဲ့သည်။ တင်းမာမှုများမြင့်တက်နေဆဲဖြစ်သည်။
CDM လှုပ်ရှားမှု ဆန္ဒပြသူများကို စစ်တပ်မှ ဖြိုခွင်းနေစဥ် ထွက်ပေါ်လာသော ဓါတ်ပုံများက
တပ်မတော်မှ နယ်စပ်ဒေသရှိ တိုင်းရင်းသားပြည်သူများကို ဆယ်စုနှစ်ပေါင်းများစွာ ဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်ခဲ့သည်ကို သတိပေးနေသည်။ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအ၀ိုင်းကြား တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုတွင် တိုင်းရင်းသားတို့၏ လိုအပ်ချက်များအတွက် ဆက်လက် အားပေးထောက်ခံရန်လိုအပ်သည်။
နိုင်ငံတကာ ပြစ်တင်ရှုတ်ချမှုများ
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု
အမေရိကန်မှ မြန်မာနိုင်ငံရဲတပ်ဖွဲ့ ရဲချုပ်နှင့် ဒုတိယပြည်ထဲရေးဝန်ကြီး တာဝန်ယူထားသူ ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး သန်းလှိုင် ၊ စစ်ဆင်ရေးအထူးအဖွဲ့မှူး ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး အောင်စိုး တို့ကို Executive Order (E.O.) 14014 အရ ဒဏ်ခတ်အရေးယူမှုစာရင်းတွင် ထပ်တိုးခြင်းအားဖြင့် အာဏာသိမ်း မြန်မာစစ်ကောင်စီကို အရေးယူမှု ပိုမို ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ထို့ပြင် အမှတ် ၃၃ ခြေမြန်တပ်မ၊ အမှတ် ၇၇ တပ်မ တို့ကို လည်း Executive Order (E.O.) 14014 အရ မြန်မာနိုင်ငံရှိ ပြည်သူလူထူ၏ လွတ်လပ်စွာထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်နှင့် စု၀ေးခွင့်ကို တိုက်ရိုက်ဖြစ်စေ သွယ်၀ိုက်၍ ဖြစ်စေ တားမြစ် ကန့်သတ်ခြင်း သို့မဟုတ် မလျော်မကန် အပြစ်ပေးမှုတွင် ပါ၀င်လုပ်ဆောင်မှုအတွက် တာ၀န်ခံမှုရှိစေရန် အရေးယူဒဏ်ခတ်လိုက်သည်။
မတ်လ ၂၅ ရက်နေ့တွင် အမေရိကန်ဘဏ္ဍာရေးဌာနမှ မြန်မာ့တပ်မတော်၏ အဓိကလုပ်ငန်းစုကြီးဖြစ်သည့် မြန်မာ့စီးပွားရေးဦးပိုင် လီမီတက် နှင့် မြန်မာစီးပွားရေးကောပိုရေးရှင်း တို့ကို ပိတ်ဆို့အရေးယူခဲ့သည်။ ဗြိတိန်မှလည်း အလားတူ ပိတ်ဆို့မှု လုပ်ခဲ့သည်။
ဥရောပ သမဂ္ဂ
ဥရောပ သမဂ္ဂ မှ လူပုဂ္ဂိုလ် (၁၁) ဦးကို CDM နှင့်ဆက်နွယ်သော ၎င်းတို့ အခန်းကဏ္ဏ အတွက် ပိတ်ဆို့အရေးယူခဲ့သည်။ ပိတ်ဆို့အရေးယူခံရသူ (၁၁) ဦးအနက် (၁၀) ဦးသည် ကာကွယ်ရေး ဦးစီးချုပ် မင်းအောင်လှိုင်နှင့် ဒုကာကွယ်ရေး ဦးစီးချုပ် စိုး၀င်းအပါအ၀င် တပ်မတော်၏ ရာထူးအမြင့်ဆုံး အရာရှိများဖြစ်သည်။ နောက်ထပ်တစ်ဦးမှာ ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်အသစ်၏ ဥက္ကဌ ဖြစ်ပြီး ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်ကို ပယ်ဖျက်သည့် ၎င်း၏ လုပ်ရပ်ကြောင့်ဖြစ်သည်။
စစ်တပ်၏ ၀င်ငွေလမ်းကြောင်းအားလုံးကိုဖြတ်တောက်ပြီး ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ လက်နက်တင်ပို့ရောင်းချမှုကို ပိတ်ဆို့ရေး ဥပဒေထုတ်ပြန်ရမည်။
